ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ



ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ



Σύμφωνα με το αρχαίο Αττικό ημερολόγιο η ημέρα άρχιζε με τη δύση του ήλιου και η χρονιά άρχιζε την πρώτη μέρα μετά από το χειμερινό ηλιοστάσιο (μετά Σόλωνος έγινε η πρώτη ημέρα μετά το θερινό ηλιοστάσιο ).
Η μέτρηση του χρόνου γινόταν σύμφωνα με τους σεληνιακούς μήνες, έχοντας 12 μήνες με 29 και 30 ημέρες εναλλάξ. Επειδή όμως το σεληνιακό έτος δεν ήταν
σύμφωνο με το ηλιακό, είχαν αναπτυχθεί διάφορες μέθοδοι για να εναρμονιστεί με τη διάρκεια του ηλιακού έτους. Οπως πχ είχαν έναν πρόσθετο μήνα 11 ημερών (12 ημερών κάθε 4 χρόνια) ή πρόσθεταν τη διαφορά των 90 ημερών της κάθε 8ετίας με εμβόλιμους μήνες ή τελευταία με τον 'μετώνειο κύκλο'.
Η πρώτη ημέρα του κάθε μήνα ονομάζεται Νουμηνία και ο κάθε μήνας χωρίζεται σε 3 περιόδους των 10 ημερών - αν η τρίτη περίοδος είχε 10 ημέρες τότε ο μήνας ονομάζεται Τέλειος και αν είχε 9 ημέρες Κοίλος (κούφιος).
Κάθε μέρα και κάθε μήνας είναι αφιερωμένα σε έναν ή περισσότερους θεούς.
 Η Νεομηνία είναι αφιερωμένη στην Εκάτη, η 3η και η 13η στην Αθηνά, η 4η στον Διόνυσο και στην Αφροδίτη, η 6η στην Άρτεμη, η 7η στον Απόλλωνα, η 23η στον Ερμή και οι τρεις τελευταίες μέρες στους χθόνιους θεούς.



ΑΤΤΙΚΟΙ ΜΗΝΕΣ


Γαμηλιών          (σελήνη Ιανουαρίου)    27/12-25/1 30 ημέρες.


Ανθεστηριών     (σελήνη Φεβρουαρίου) 26/1-23/2 29 ημέρες.


Ελαφηβολιών   (σελήνη Μαρτίου)          24/2-25/3 30 ημέρες.


Μουνιχιών        (σελήνη Απριλίου)         26/3-23/4 29 ημέρες.


Θαργηλιών       (σελήνη Μαϊου)             24/4-23/5 30 ημέρες.


Σκιροφοριών    (σελήνη Ιουνίου)            24/5-21/6 29 ημέρες
.
Εκατομβαιών    (σελήνη Ιουλίου)            22/6-21/7 30 ημέρες
πρώτος μήνας του αθηναϊκού ενιαυτού


Μεταγειτνιών    (σελήνη Αυγούστου)      22/7-19/8 29 ημέρες.


Βοηδρομιών     (σελήνη Σεπτεμβρίου)   20/8-18/9 30 ημέρες.


Πυανεψιών      (σελήνη Οκτωβρίου)      19/9-17/10 29 ημέρες.


Μαιμακτηριών  (σελήνη Νοεμβρίου)    18/10-16/11 30 ημέρες.


Ποσειδεών       (σελήνη Δεκεμβρίου)   17/11-15/12 29 ημέρες.




ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΗΝΙΑΙΩΝ ΠΕΡΙΟΔΩΝ


 1  Νουμηνία-Πρώτη Ισταμένου
 2  Δευτέρα Ισταμένου
 3  Τρίτη Ισταμένου
11 Πρώτη Μεσούντος
12 Δευτέρα Μεσούντος
20 Δεκάτη Πρωτέρα-:εκάτη Μεσούντος
21 Δεκάτη Λήγοντος
22 Ενάτη Λήγοντος



ΑΓΡΑΝΙΑ
Σύµφωνα µε τον Ησύχιο τα Αγράνια ήταν γιορτή του Άργους προς τιµή του Διονύσου και σχετιζόταν µε τις τρείς κόρες του βασιλιά Προίτου.
Ο Προίτος ήταν βασιλιάς του Άργους και από τη σύζυγο του Σθενεβοία, κόρη του βασιλιά της Λυκίας Ιοβάτη, απέκτησε έναν γιό, το Μεγαπένθη και τρείς κόρες, την Λυσίππη, την Ιφονόη και την Ιφιάνασσα. Επειδή την ώρα του γάµου
τους περιφρόνησαν τις θυσίες του Διονύσου προσεβλήθησαν από µανία και περιπλανούνταν στα όρη της Πελοποννήσου. Ο Προίτος τότε επικαλέστηκε τη βοήθεια του Μάντη Μελάµποδος που ήταν γνωστός για τις θεραπευτικές του
ικανότητες
. Ο Μελάµπους κατάφερε να θεραπεύσει τις κόρες του Προίτου και εις ανάµνηση του γεγονότος κάθε χρόνο, το µήνα Βοηδροµίωνα τελούσαν τα Αγράνια –που ήταν αναπαράσταση των γεγονότων- και θυσίες προς τιµή του
Διονύσου.

ΑΓΡΙΩΝΙΑ
Τα Αγριώνια γιορτάζονταν ανά τριετία, από την 23η ως την 26η του µηνός Αγριωνίου, αρχή του έτους των Βοιωτών, στον Ορχοµενό.
 Στη γιορτή έπαιρναν µέρος µόνο γυναίκες, οι οποίες υποκρίνονταν ότι αναζητούσαν τον Διόνυσο, τρέχοντας µαινόµενες στους αγρούς και τα όρη.
 Η αναζήτηση του Διονύσου συνεχιζόταν επί τρεις νύκτες και, αφού δεν τον έβρισκαν , έλεγαν η µία στην άλλη ότι ο Θεός κατέφυγε στις Μούσες. Επέστρεφαν τότε στην πόλη, όπου την τέταρτη νύχτα καθόταν σε συµπόσιο και µετά την λήξη του διασκέδαζαν λύνοντας αινίγµατα και γρίφους.
Κατά την έναρξη της γιορτής οι ανύπαντρες γυναίκες που κατάγονταν από τογένος των Μινυών συναθροίζονταν στο Ναό του Διονύσου.
 Στη διάρκεια της γιορτής ο ιερέας του Διονύσου ,υποκρινόµενος έναν απ’ τους Τιτάνες, κατεδίωκε τις κόρες και κρατώντας πέλεκυ ή ξίφος είχε το δικαίωµα να σκοτώσει εκείνη την οποία ενδεχοµένως θα κατώρθωνε να φτάσει.
Η αρχή του εθίµου της διώξεως και του φόνου παρθένων αποδίδεται στο εξής γεγονός : Όταν κάποτε ετελείτο γιορτή προς τιµή του Διονύσου, ενώ όλες οι γυναίκες του Ορχοµενού µετείχαν στην τελετή, οι τρείς κόρες του βασιλιά
Μινύου Λευκίππη, Αλκιθόη και Αρσίππη όχι µόνο περιφρόνησαν τον Θεό και τη λατρεία του και παρέµειναν στο σπίτι τους για να υφάνουν, αλλά και όταν ακόµη
εµφανίστηκε σ’ αυτές ο Θεός και τις προέτρεψε να µετέχουν στη γιορτή του, αυτές δεν συµµορφώθηκαν. Επειδή δεν υπάκουσαν στο κάλεσµα της χαράς, της ζωής και του κεφιού, που βρίσκονται στη δικαιοδοσία του χαρούµενου Διονύσου, που δεν ανέχεται ανθρώπους σκυθρωπούς, ανέραστους, µίζερους και αρνητές της ζωής, αυτός τις τιµώρησε σκληρά. Τις θάµπωσε µε τις µεταµορφώσεις του.
Έγινε διαδοχικά ταύρος, λιοντάρι, λεοπάρδαλη, ενώ από τους ορθοστάτες του αργαλειού άρχισε να ρέει γάλα και νέκταρ. Τότε αυτές παρεφρόνησαν και τις έπιασε µια ακαταµάχητη επιθυµία να βάλουν κλήρο τα παιδιά τους.
 Αφού κληρώθηκε ο γιος της Λευκίππης Ίππασος, τον έσφαξαν και τον έφαγαν.
 Μετά την ανίερη αυτή πράξη ετράπησαν στα όρη, όπου, µαινόµενες πλέον, επιδίδονταν στη Βακχική λατρεία. Από την εποχή εκείνη οι παρθένες του γένους των Μινυών
ονοµάζονταν «Ολείαι» (εξολοθρεύτριες) και υφίσταντο διώξεις στη γιορτή των Αγριωνίων. Αλλά και οι άνδρες της ίδιας οικογένειας, υφίσταντο ταπείνωση κατά την διάρκεια της γιορτής.
 Τους επέβαλαν να παρίστανται στη γιορτή ρακένδυτοι και βρώµικοι. Ήταν υποχρεωµένοι να παρακολουθούν όλα όσα
γίνονταν χωρίς να µπορούν να επέµβουν έστω και αν ο ιερέας σκότωνε κάποια παρθένα.
Κατά τους ιστορικούς χρόνους όλα αυτά είχαν απλώς συµβολικό χαρακτήρα και η καταδίωξη των Μινυών ήταν προσποιητή δίχως να περιλαµβάνει φόνους.
Μόνο µια φορά σηµειώθηκε τέτοιο κρούσµα την εποχή του Πλουτάρχου.
 Κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο ιερέας Ζώϊλος, έφτασε µία κοπέλα και την σκότωσε µε τον πέλεκυ. Η πράξη αυτή κατακρίθηκε πολύ και έγινε αφορµή να απαγορευτεί η
γιορτή απ’ τους Ρωµαίους, οι οποίοι τιµώρησαν τους Ορχοµένιους µε πρόστιµο.
Ο Ζώϊλος µετά το φόνο αρρώστησε και πέθανε ενώ η οικογένεια του αποκλείσθηκε από την ιεροσύνη.
Τα Αγριώνια γιορτάζονταν και στη Θήβα, τη Κρήτη, τη Λέσβο και τη Χίο
.
ΑΓΡΟΤΕΡΑΣ ΘΥΣΙΑ
Ήταν γιορτή προς τιµή της Αρτέµιδος Αγροτέρας, η οποία ετελείτο την 6η του µηνός Βοηδροµίωνος στην Αθήνα, στο ιερό της Αρτέµιδος στις Άγρες.
Η γιορτή περιελάµβανε ποµπή και θυσία κατσικιών. Σχετικά µε την προέλευση της γιορτής ιστορούνται τα εξής: Όταν έγινε η εισβολή των Περσών στην Αττική, ο Μιλτιάδης έκανε ευχή στην Άρτεµη να θυσιάσει στο όνοµα της τόσα κατσίκια, όσοι θα ήταν οι νεκροί Πέρσες στο Μαραθώνα. Επειδή όµως οι νεκροί Πέρσες ήταν χιλιάδες και ήταν αδύνατον να βρεθούν στην Αττική τόσα κατσίκια,αποφασίστηκε να θυσιάζονται κάθε χρόνο πεντακόσια.

ΑΓΡΥΠΝΙΣ
Η Αγρυπνίς ήταν µια γιορτή προς τιµή του Διονύσου στην πόλη Αρβήλη τηςΣικελίας. Η γιορτή αυτή ανήκε στο ευρύτερο πλαίσιο των γιορτών που ονοµάζονταν «Παννυχίδες», δηλαδή γιορτές που διαρκούσαν όλη τη διάρκεια της νύχτας από τη δύση του ηλίου µέχρι την ανατολή της εποµένης µέρας.
Οι Παννυχίδες τελούσαν κατά την παραµονή των περισσοτέρων γιορτών που είχαν µυστηριακό χαρακτήρα. Γνωστές Παννυχίδες ήταν εκείνες που γινόταν προς τιµή του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, στα Ελευσίνια Μυστήρια, στα
Αφροδίσια που τελούνταν στη Πάφο της Κύπρου.
Ένα από τα βασικά γνωρίσµατα των Παννυχίδων ήταν ότι όσοι µετείχαν σε αυτές λούζονταν πριν την έναρξη της,ενώ η πλέον γνωστή Παννυχίς ήταν τα«Νυκτέλια» προς τιµή του Νυκτελίου Διονύσου, και τα «Δαιδαφόρια» των Δελφών από τις Μαινάδες τον µήνα Δαιδαφόριο.
                                                                                  
ΑΔΩΝΙΑ
Τα Αδώνια ήταν γιορτή προς τιµή του Αδώνιδος την 14η και 15η του µηνός Βοηδροµίωνος. Γιορταζόταν στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της γιορτής οι γυναίκες συγκεντρώνονταν και θρηνούσαν µπροστά από δυο κρεβάτια που είχαν
επάνω οµοιώµατα του Αδώνιδος και της Αφροδίτης. Γύρω από τα οµοιώµατα τοποθετούσαν γλαστροειδή αγγεία, στα οποία είχαν φυτέψει µάραθο και άλλα φυτά, που αναπτύσσονται γρήγορα και θερµαινόµενα από τον ήλιο δίνουν πρώϊµα άνθη. Με το στολισµό των φυτών αυτών δινόταν η εντύπωση τεχνητών κήπων και τα αγγεία ονοµάζονταν «Αδώνιδος κήποι». Για τον νεκρικό στολισµό
τοποθετούσαν µέσα στους «κήπους» αγάλµατα του Έρωτος, οµοιώµατα πτηνών και γλυκίσµατα. Οι γυναίκες την πρώτη µέρα θρηνούσαν. Την επόµενη αυγή και
αφού γινόταν περιφορά των κήπων και των οµοιωµάτων στους παρακείµενους δρόµους, τα έριχναν είτε στην θάλασσα είτε στην πηγή είτε στον ποταµό (ανάλογα µε τι υπήρχε) λυσσίκοµες (µε λυµένα µαλλιά) και γυµνόστηθες. Η
γιορτή τέλειωνε µε θυσίες αγριόχοιρων.

Την ίδια χρονική περίοδο τα Αδώνια γιορτάζονταν και στην Αλεξάντρεια. Εκεί η βασίλισσα συνόδευε το οµοίωµα του Αδώνιδος περιβαλλόµενη από τις ευγενέστερες γυναίκες που µετέφεραν δύο κρεβάτια φτιαγµένα από χρυσό και άργυρο, για την τοποθέτηση των οµοιωµάτων του Αδώνιδος και της Αφροδίτης.
Όταν τελικά ετοποθετούντο τα οµοιώµατα στον κατάλληλο χώρο, συγκέντρωναν γύρω από το οµοίωµα του Αδώνιδος µέσα σε ασηµένια κιβώτια, καρπούς από τα περιβόλια και τους κήπους, καθώς και φαγητά που είχαν ετοιµάσει οι γυναίκες από σταρένιο αλεύρι, µέλι και λάδι. Την άλλη µέρα µε την αυγή όλες οι γυναίκες εν ποµπή µετέφεραν τον Άδωνι στη θάλασσα και λυσσίκοµες έψαλλαν: «Ω! Άδωνι, µας είσαι ευνοϊκός και τώρα και για πάντα. Οι καρδιές µας χάρηκαν που έφτασες. Κάνε να χαρούν πάλι και στην επιστροφή σου».

ΑΙΑΚΕΙΑ
Τα Αιάκεια ήταν γιορτή της Αίγινας προς τιµή του Αιακού και θεσµοθετήθηκε,επειδή µε υπόδειξη του Δελφικού Μαντείου πήγαν στην Αίγινα οι πρέσβεις των Ελληνικών πόλεων, για να παρακαλέσουν τον Αιακό να µεσολαβήσει στον πατέρα του Τον Ελλάνιο Δία, για να στείλει βροχή προς σωτηρία ανθρώπων και ζώων από την ανοµβρία.
 Ο Δίας άκουσε την ικεσία τους και έβρεξε «εις πάσαν την Ελλάδα γην», όπως αναφέρει ο Απολλόδωρος.
Η γιορτή περιελάµβανε γυµνικούς αγώνες τους οποίους ύµνησε ο Πίνδαρος, και οι νικητές αφιέρωναν το στεφάνι τους στο Αιάκειον, ναό που ήταν αφιερωµένος στον Αιακό.

ΑΙΑΝΤΕΙΑ
Τα Αιάντεια ήταν γιορτή που τελούνταν προς τιµή των δύο Αιάντων, του Τελαµώνιου και του Λοκρού.
Οι γιορτές προς τιµή του Λοκρού τελούνταν στον Οπούντα που ήταν η µητρόπολη των Λοκρών, ενώ οι τελετές προς τιµή του Τελαµώνιου τελούνταν στη Σαλαµίνα µε θυσίες, αγώνες εφήβων και µε ποµπή, καθώς επίσης και µε νυχτερινή λαµπαδηδροµία. Επίσης τελούνταν και «άµµιλα των πλοίων». Ένα από τα σπουδαιότερα αγωνίσµατα εθεωρείτο ο «µακρός δρόµος».
 Κατά τη διάρκεια της ποµπής εφέρετο µέσα σε φέρετρο ένα ανδρείκελο οπλισµένο µε πλήρη πανωπλία εις µνήµη του Αίαντος.
Η γιορτή των Αιαντείων µεταφέρθηκε από τη Σαλαµίνα στην Αθήνα µετά την κατάληψή της από τους Αθηναίους. Τους δύο ήρωες τιµούσαν επίσης και στη Σπάρτη µε την ίδια γιορτή.
Τα Αιάντεια τελούνταν µέχρι και τους χρόνους της Ρωµαιοκρατίας.

ΑΙΓΙΝΗΤΩΝ ΕΟΡΤΗ
Η γιορτή αυτή ήταν προς τιµή του Ποσειδώνος και διαρκούσε 16 µέρες.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής οι θρησκευτές έτρωγαν σιωπηλά σε στενό οικογενειακό κύκλο δίχως να µετέχουν δούλοι και χωρίς να προσκαλούν ξένους.
Ήταν ένα είδος µνηµοσύνου και κρατούσε τις ρίζες του από την εποχή του Τρωϊκού πολέµου. Από τους Αιγινήτες που µετείχαν στον Τρωϊκό πόλεµο πολλοί σκοτώθηκαν στις µάχες, περισσότεροι όµως χάθηκαν κατά την επιστροφή λόγω της ταραγµένης θάλασσας. Τους λίγους που σώθηκαν τους υποδέχτηκαν οι συγγενείς τους, αλλά όταν είδαν τους άλλους πολίτες να πενθούν δεν θεώρησαν σωστό ούτε να επιδεικνύουν τη χαρά τους, ούτε να θυσιάζουν δηµόσια στους Θεούς. Έτσι αποφάσισαν να γιορτάζουν κρυφά στα σπίτια τους την επιστροφή
των επιζώντων.

ΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΑΛΩΠΙΑ
Τα Αλαία και τα Αλώπια ήταν γιορτές της Τεγέας. Συγκεκριµµένα τα Αλαία ήταν γιορτή προς τιµή της Αλέας Αθηνάς και η διάρκεια της γιορτής ήταν τρείς µέρες. Περιελάµβανε θρησκευτικές τελετές και αγώνες παιδιών και ανδρών στο µεγάλο στάδιο της πόλης.
Τα Αλώπια ήταν αγώνες στο στάδιο και πήραν το όνοµα τους εκ του αλωτός-άλωσις επειδή ήταν αφιερωµένα σε εορτασµό νίκης των Αρκάδων κατά των Λακεµοδαιµονίων τον 8ο αιώνα, στην οποία οι πλείστοι των εχθρών συνελήφθησαν ζωντανοί.
Τα Αλαία εκτός από τους Τεγεάτες τα γιόρταζαν και οι Περγαµηνοί της Μικρής Ασίας, οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους απογόνους των συναγωνιστών του Άρκαδος ήρωος Τηλέφου.

ΑΛΙΕΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΑ
Τα Αλίεια ήταν λαµπρότατη γιορτή της Ρόδου, προς τιµή του Θεού Ηλίου. Ο οποίος ήταν πολιούχος της Ρόδου. Τα Αλίεια χωρίζονταν σε «µικρά» και «µεγάλα». Τα «µικρά» Αλίεια γιορτάζονταν κάθε έτος ενώ τα «µεγάλα» κάθε τέταρτο έτος, κατά τη διάρκεια του εµβόλιµου µήνα που ελέγετο Πάναµος β’ και για το λόγο αυτό ονοµάζονταν «Διπανάµια».
Τα «µεγάλα» Αλίεια ήταν µια από τις επιφανέστατες γιορτές πανελλήνιας αίγλης επί 600 χρόνια και συγκεκριµµένα από το 300 της αρχαίας χρονολόγησης µέχρι το 300 της νέας. Η γιορτή περιελάµβανε ποµπές, θυσίες, µουσικούς,
γυµναστικούς και ιππικούς αγώνες, στους οποίους έπαιρναν µέρος και οι γυναίκες. Οι νικητές κέρδισαν ως έπαθλο στεφάνι από φύλλα λεύκης. Στη γιορτή αυτή πολλές πόλεις έστελναν επίσηµες «θεωρίες» για να αποδώσουν την
πρέπουσα τιµή στο Θεό Ήλιο. Άλλες γιορτές προς τιµή του Ηλίου µε το όνοµα Άλεια ή Άλια γιορτάζονταν στις Τράλλεις και στην Φιλαδέλφεια κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.
Τα Άλια ήταν και αυτά γιορτή του Θεού Ήλιου στη Ρόδο. Τελούνταν το θέρος και αντί για θυσία έριχναν στη θάλασσα άρµα τέθριππον, του οποίου οι ίπποι προηγουµένως καθαγιάζονταν. Κατόπιν ακολουθούσαν ιππικοί γυµνικοί και
µουσικοί των νικητών ήταν και πάλι από φύλλα λεύκης.


ΑΛΩΑ
Τα Αλώα ήταν γιορτή της Αττικής προς τιµή της Δήµητρος Αλωάδος, του Διονύσου και του Ποσειδώνος Φυταλµίου.
Οι ιεροπραξίες της γιορτής γίνονταν γύρω από τα αλώνια συγχρόνως σε όλους τους δήµους της Αττικής. Ο χρόνος διεξαγωγής της γιορτής ήταν κατά τη διάρκεια του τρύγου, όταν άνοιγαν τα νέα κρασιά και κατά τη διάρκεια της
συγκοµιδής των καρπών.
 Η γιορτή άρχιζε στην Αθήνα, συνεχιζόταν και τελείωνε
στην Ελευσίνα. Μία ιερά ποµπή ξεκινούσε από την Αθήνα φέρνοντας τις «απαρχές», δηλαδή τους πρώτους καρπούς του έτους, µε κατεύθυνση προς την Ελευσίνα, όπου γίνονταν θυσίες. Τότε γινόταν και η «Ποσειδώνος ποµπή».
Ακολουθούσαν τα µυστήρια µε την τελετή της µύησης, στην οποία πρωτοστατούσε η Ιέρεια της Δήµητρας και της κόρης (η Ιέρεια αυτή δεν ήταν η Ιέρεια των Ελευσινίων Μυστηρίων. Η Ιέρεια των Αλώων προερχόταν από τον οίκο των Φιλλειδών, ενώ των Ελευσινίων από τον οίκο των Ευµολπιδών και των
Κηρύκων).
Επειδή στα Αλώα απελείετο ο Ιεροφάντης, το προνόµιο να παρουσιάζει τα δώρα και να µυεί τις µυούµενες το είχε η Ιέρεια. Στα µυστήρια γίνονταν δεκτές µόνο οι γυναίκες οι οποίες αντάλλαζαν µεταξύ τους ελεύθερους λόγους και
έφεραν εµβλήµατα που εξέφραζαν την ηδονή. Μετά ακολουθούσε δείπνο, το οποίο περιελάµβανε όλα τα προϊόντα της γης και της θάλασσας, εκτός από εκείνα
που απαγόρευε λόγος µυστικός, όπως ο καρπός της ροίας και τα αυγά. Οι γιορτές τελείωναν µε αγώνες οι οποίοι ονοµάζονταν «πάτριοι αγώνες». Επίσης οι έφηβοι
είχαν δικαίωµα να κάνουν επίσηµη δηµηγορία.

ΑΜΑΡΥΝΘΙΑ
Τα Αµαρύνθια ήταν γιορτή που ετελείτο αρχικά στην Αµάρυνθο της Ευβοίας προς τιµή της Αµαρυνθίας Αρτέµιδος. Ο Αµάρυνθος ήταν σύµφωνα µε την παράδοση κυνηγός που συµµετείχε στην συνοδεία της Αρτέµιδος και κατοικούσε
στην Ερέτρια.
 Από αυτόν ονοµάστηκε Αµάρυνθος µία πόλη της Εύβοιας όπου πολιούχος Θεά ήταν η Άρτεµις. Η γιορτή αυτή µεταφέρθηκε αργότερα και στην Αττική στο δήµο του Άθµονος όπου ετελείτο η γιορτή µε το όνοµα – Αµαρύσια (από τη γιορτή αυτή πήρε και το όνοµα της η περιοχή του Αµαρουσίου).
 Η γιορτή αυτή ήταν µεγαλοπρεπής και κατά την διάρκεια της ετελούντο αθλητικοί αγώνες.

ΑΜΦΙΑΡΑΙΑ
Τα Αµφιαραία ήταν γιορτή προς τιµή του Αµφιαράου ως Θεού της Ιατρικής, η οποία κατά την αρχαιότητα ετελείτο στο Ιερό του στον Ωρωπό. Η γιορτή περιελάµβανε αγώνες γυµνικούς, µουσικούς και ιππικούς. Οι προσερχόµενοι
προς θεραπεία ή µαντική, υφίσταντο απαραιτήτως κάθαρση, η οποία περιελάµβανε νηστεία και λούσιµο στα νερά της πηγής του Ιερού.
 Ακολουθούσε θυσία κριού και µετά οι ενδιαφερόµενοι ξάπλωναν πάνω στα δέρµατα των ζώων.
Η µαντεία ή η θεραπευτική συµβουλή δινόταν από τον ίδιο τον Αµφιάραο, ο οποίος εµφανιζόταν σε όνειρο που έβλεπε ο ενδιαφερόµενος.
Στη Θεουργία η µέθοδος αυτή ονοµάζεται «εγκοίµηση» και περιλαµβάνει διανυκτέρευση και κατάκληση µέσα σε Ιερό χώρο, µε σκοπό την επικοινωνία µε τους Θεούς.
 Ο ενδιαφερόµενος θυσιάζει εκ των προτέρων στο Θεό τον οποίο επικαλείται και αυτός όταν εµφανιστεί στον ύπνο, απαντά ή απ’ ευθείας, ή δια σηµείων . Πριν γίνει το τυπικό της εγκοιµήσεως προηγείται µακρά περίοδος καθαρµού που περιλαµβάνει νηστεία και αποχή από κάθε σαρκική ηδονή. Την προηγούµενη µέρα θυσιάζει στο Θεό το προσφιλές του ζώο και µετά κοιµάται πάνω στο δρόµο του θυσιασθέντος ζώου.

ΑΜΦΙΔΡΟΜΙΑ
Τα αµφιδρόµια ήταν η ιεροπραξία του καθαρµού µετά τον τοκετό.
 Μετά τον τοκετό πλένονταν και καθαρίζονταν η λεχώνα, το βρέφος και όλοι όσοι έρχονταν σε επαφή µαζί τους.
Την πέµπτη µέρα από τον τοκετό, καθάριζαν το σπίτι και
τοποθετούσαν στην εξώθυρα στεφάνι από κλαδί ελιάς, αν το βρέφος ήταν αγόρι και µάλλινη ταινία αν ήταν κορίτσι και αµέσως άρχιζε η ιεροπραξία του καθαρµού.
 Το βρέφος στην αγκαλιά της τροφού περιφέρετο γύρω από την εστία του σπιτιού (εξού και η ονοµασία «Αµφιδρόµια», ενώ ακολουθούσαν σε ποµπή όλοι οι συγγενείς.
Μετά από αυτά, την έβδοµη µέρα γιορτάζονταν οι «εβδόµες» ή και κατά τον Ισαίο την δέκατη µέρα ¨δεκάτην θύειν εστιάν»
ή «γενέθλια θύειν», δηλαδή γινόταν η ιεροπραξία της ονοµατοθεσίας του βρέφους. Μετά την ονοµατοθεσία
γίνονταν θυσίες και συµπόσια, όπου παρεβρίσκονταν όλοι οι συγγενείς και στενοί φίλοι της οικογένειας καθώς και οι δούλοι οι οποίοι έφερναν και δώρα προς τη µητέρα και το βρέφος.

ΑΝΑΚΕΙΑ
Το όνοµα «Άνακες» δίνεται σε Θεούς που η ενέργεια τους θεωρείται «φυλακτήριος». Στην Αθήνα Άνακες ήταν οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Με το τρόπο αυτό οι Αθηναίοι θέλησαν να εκφράσουν την ευγνωµοσύνη τους προς αυτούς επειδή όταν εισέβαλαν στην Αττική για να
ελευθερώσουν την ωραία Ελένη που είχε αρπάξει ο Θησεύς, δεν προέβησαν σε καταστροφές.
Η γιορτή των Ανακείων στην Αθήνα γινόταν την 18η του µηνός
Ελαφηβολιώνος στο «Ανάκειο Ιερό» των Διοσκούρων, το οποίο βρισκόταν στην βόρεια πλευρά της Ακροπόλεως και περιελάµβανε προσφορές από ελιές, τυρί και πράσα, ενώ µετά ακολουθούσε συµπόσιο.
Σε άλλες πόλεις λατρευόταν ως Άνακες οι Κουρήτες, οι Τριπάτορες (σύµφωνα µε το ορφικό απόσπασµα 53, οι Τριπάτορες είναι άνεµοι και οι γονείς τους είναι η
γη και ο ήλιος.
 Στο ίδιο απόσπασµα αναφέρεται ότι οι Αθηναίοι θυσίαζαν και προσεύχονταν σ’ αυτούς να γεννήσουν παιδιά, όταν επρόκειτο να παντρευτούν.
Οι Τριπάτορες ονοµάζονται Αµαλκείδης, Πρωτοκλής και Πρωτοκλέων, θεωρούνται θυρωροί και φύλακες των ανέµων, ενώ ταυτίζονται και µε τα παιδιά του Ουρανού και της Γης Κόττο, Βριάρεω και Γύγη), οι Κάβειροι κλπ.

ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ
Τα Ανθεστήρια γιορτάζονταν στην Αθήνα από την 11η ως την 13η του µηνός Ανθεστηριώνος προς τιµή του Διονύσου και του χθονίου Ερµού.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής τελούνταν αγωνίσµατα και τα βραβεία των νικητών τα διένεµε ο άρχων βασιλεύς, ο οποίος είχε και την επιµέλεια της γιορτής.
Η πρώτη µέρα των Ανθεστηρίων ονοµαζόταν «πιθοίγια», επειδή εκείνη την ηµέρα άνοιγαν τους πίθους για να δοκιµάσουν τα νέα κρασιά και στεφάνωναν τα παιδιά που γεννήθηκαν τον προηγούµενο χρόνο.
Η δεύτερη µέρα των Ανθεστηρίων λεγόταν «Χόες» και γίνονταν συµπόσια, «ασκώλια» και ο «εξ αµαξών κώµος» δηλαδή ανταλλαγές σκωµµάτων µεταξύ των θρησκευτών οι οποίοι βρίσκονταν πάνω σε άµαξες και πείραζαν τους
περαστικούς.
 Τη µέρα αυτή γινόταν και ο «Ιερός Γάµος» µεταξύ του Διονύσου και της συζύγου του Άρχοντος Βασιλέως στο «Βουκολείον» Ιερό.
 Ο Διόνυσος έφτανε εκεί πάνω σε ένα πλοίο µε τροχούς, ενώ η βασίλισσα λίγο πριν την έλευση του Θεού έδινε τον όρκο της αγαµίας των Ιερουργών.
Την ίδια επίσης µέρα η σύζυγος του Άρχοντος Βασιλέως τελούσε στο «εν Λίµναις» Ιερό του Διονύσου στο όνοµα της πολιτείας. Θυσίες και τελετές.
 Το Ιερό άνοιγε µόνο µια φορά το χρόνο, τη νύκτα της 12ης Ανθεστηριώνος, για την τέλεση των εκεί γυναικείων Μυστηρίων.
 Στα µυστήρια αυτά απαγορευόταν αυστηρά η παρουσία ανδρών. Οι γυναίκες εξαγνίζονταν µε αέρα, νερό και φωτιά
και φορούσαν δέρµατα ελάφου ή πάνθηρος.
Οι ιεροπραξίες άρχιζαν µε θυσία χοίρου και τελεστής ήταν µία Ιεροφάντις µαζί µε 14 Ιέρειες που ονοµάζονταν «Γεραραί» (σεβάσµιες).
Οι Ιέρειες έδιναν και αυτές τον όρκο της αγαµίας των Ιερουργών και υπόσχονταν επίσης πως θα τελούν προς τιµή του Διονύσου τα «Θεοίνια», τη γιορτή του Θεού Οίνου και τα «Ιοβάκχεια».
 Μπροστά στην Ιεροφάντιδα η σύζυγος του Άρχοντος Βασιλέως, πρόσφερε θυσία στο Διόνυσο για την ευηµέρια
της πόλεως.
Η Τρίτη µέρα των Ανθεστηρίων ονοµάζονταν «Χύτροι», επειδή την ηµέρα προσφέρονταν αγγεία µε άνθη, µαγειρεµένα λαχανικά και πανσπερµία σιτηρών.
Μέσω του Ψυχοποµπού Ερµού γινόταν επίσηµη ανάκληση νεκρών και σπονδές ύδατος που ονοµάζονταν «Υδροφόρια» στο «Ολυµπείον» Ιερό της Γης προς τιµή των πνιγέντων στο Κατακλυσµό του Δευκαλίωνος. Στο τέλος των ιεροπραξιών
γινόταν η επάνοδος των Ψυχών στον Άδη µε την φράση «Θύραζε, Κήρες.....ουκέτ’ Ανθεστήρια».

ΑΝΘΕΣΦΟΡΙΑ Ή ΗΡΟΑΝΘΕΙΑ
Τα Ανθεσφόρια ή Ηροάνθεια ήταν γυναικεία γιορτή. Γιορταζόταν στη Σικελία την πρώτη µέρα της Ανοίξεως, προς τιµή της Περσεφόνης και περιελάµβανε
χορούς στεφανωµένων κοριτσιών που ονοµάζονταν «ανθεσφόροι».
Η ίδια γιορτή ετελείτο την ίδια µέρα στο Άργος, προς τιµή της Ήρας-Ανθείας και του Διονύσου, στο οµώνυµο Ιερό της Θεάς.
Η γιορτή περιελάµβανε ποµπή των «ανθεσφόρων», µε τη διαφορά ότι τα κορίτσια εδώ δεν ήταν στεφανωµένα, αλλά κρατούσαν κάνιστρα γεµάτα µε άνθη.
Η ποµπή γινόταν µε την συνοδεία αυτών που έπαιζαν το «Ιεράκιον Μέλος», το οποίο ήταν λατρευτική µουσική γραµµένη από τον Αργείο µουσικό Ιέρακα, τον 7ο αιώνα της Αρχαίας χρονολόγησης.
Τα Ανθεσφόρια τελούνταν επίσης στην Κνωσσό, προς τιµή της Ανθείας Αφροδίτης, καθώς επίσης και στην Μεγαλόπολη στο ιερό των Μεγάλων Θεών, όπου υπήρχαν αγάλµατα ανθεσφόρων κορών που κρατούσαν στο κεφάλι τους
καλάθι γεµάτο άνθη.

ΑΠΑΤΟΥΡΙΑ
Τα Απατούρια ήταν Αττική γιορτή και αποτελούσε πανηγυρική εγγραφή των νέων κοριτσιών και αγοριών στους καταλόγους των πολιτών και τελούνταν από την 11η ως την 13η του µηνός Πυανεψιώνος, προς τιµή του Διός Φατρίου.
Η πρώτη µέρα λεγόταν «Δορπεία» και την ηµέρα αυτή οι πατέρες συναθροίζονταν κατά φατρίες σε εορτάσιµο συµπόσιο.
Η δεύτερη µέρα λεγόταν «ανάρρυσις» (απολύτρωση) και προσφέρονταν ζώα προς θυσία.
Η τρίτη µέρα λεγόταν «κουρεώτις». Την ηµέρα αυτή παρουσιάζονταν στη φατρία τα παιδιά που έπρεπε να γραφτούν και γράφονταν τα ονόµατα τους στο κατάλογο από τον φατριάρχη.
Ο πατέρας τότε ορκιζόταν ότι το παιδί του είχε γεννηθεί 
από νόµιµη σύζυγο και ακολουθούσε ψηφοφορία για την αποδοχή του δηλητηριασµένου από την φατρία.
 Μετά ο πατέρας θυσίαζε πρόβατο το λεγόµενο «κούρειον» και γινόταν συµπόσιο από τα µέλη της οικογένειας.
Ύστερα ο πατέρας θυσίαζε στο βωµό του Φατρίου Διός ή της Φατρείας Αθηνάς και πρόσφερε «πλακούντες» και σπονδές κρασιού («οινιστήρια»).
Απ’ τη µεριά τους οι νέοι και οι νέες που έµπαιναν στην εφηβική ηλικία, προσέφεραν δοχείο κρασιού, προς τον
Ηρακλή, έκαναν σπονδές, έδιναν στους παρευρισκόµενους να πιούν και έκοβαν µέρος των µαλλιών τους.
 Την ίδια µέρα γινόταν έλεγχος της προόδου των µαθητών στα σχολεία και απήγγειλαν χωρία διαφόρων ποιητών και συγγραφέων,ενώ οι αριστεύσαντες... µαθητές βραβεύονταν.

ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ
Τα Απολλώνια ήταν εξιλαστήριος γιορτή της Σικυώνος προς τιµή του Απόλλωνος.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής επτά έφηβοι και επτά κόρες πήγαιναν στο ποταµό Σύθα, µετά πήγαιναν στο Ιερό της Πειθούς και µετά κατέληγαν στο Ναό του Απόλλωνος που βρισκόταν στην αγορά.
Η γιορτή αυτή ήταν ανάµνηση ενός παλιού γεγονότος. Όταν ο Απόλλων και η Άρτεµις ήλθαν στην Αιγιαλεία µετά το φόνο του Πύθωνος κατελήφθησαν από φόβο.
 Μετά έφυγαν για την Κρήτη, όπου ο Καρµάνωρ (ιερέας στην Κρήτη) τους εκάθαρε. 
Εν τω µεταξύ όµως στη Σικυωνία χώρα, φοβερός λοιµός ερήµωνε τις πόλεις και οι κάτοικοι κατέφυγαν στους µάντεις, οι οποίοι τους συµβούλεψαν να εξευµενίσουν τον Απόλλωνα και την Άρτεµη στέλνοντας προς αυτούς επτά έφηβους και επτά κόρες.
 Πράγµατι αυτοί έστειλαν τους νέους στο ποταµό Σύθα και παρακάλεσαν τους Θεούς να έλθουν στην Ακρόπολη τους.
 Οι Θεοί εξευµενίστηκαν από τις ικεσίες τους και επέστρεψαν στη Σικυωνία. Οι κάτοικοι έκτισαν στο σηµείο εκείνο της χώρας, όπου πρωτοπάτησαν οι Θεοί επιστρέφοντας, το Ιερό της Πειθούς ως ευχαριστήριο, διότι επείσθησαν να επανέλθουν. Μετά την απαλλαγή τους απ’ το λοιµό, έκτισαν στην Αγορά το Ναό του Απόλλωνος.
Απολλώνια γιορτάζονταν επίσης στη Μίλητο, την Κύδνο και στη Δήλο γιορτάζονταν την 7η Θαργηλιώνος και κατά τη διάρκεια τους γίνονταν αγώνες εφήβων και ανδρών καθώς και λιτανεία δαδούχων

ΑΡΝΙΣ
Η Αρνίς ήταν γιορτή του Άργους προς τιµή του Λίνου, υιού του Απόλλωνος από την Αργεία Ψαµάθης, η οποία, φοβούµενη την οργή του πατέρα της, άφησε έκθετο τον καρπό του έρωτα της µε τον Απόλλωνα.
Ένας βοσκός βρήκε και ανέθρεψε το παιδί σαν το δικό του, ώσπου µια µέρα τα σκυλιά του βοσκού το κατασπάραξαν. Η Ψαµάθη έπεσε σε µεγάλη θλίψη, αποκάλυψε το
παραστράτηµα της στον πατέρα της Κρότωπο, ο οποίος την σκότωσε.
 Ο Απόλλων οργισµένος για τον θάνατο της Ψαµάθης, τιµώρησε τους Αργείους µε λιµό.
 Όταν οι κάτοικοι συµβουλεύτηκαν το µαντείο για να αποµακρύνουν το κακό, το µαντείο είπε να εξιλεώσουν τελετουργικά το Λίνο και τη µητέρα του.
 Οι Αργείοι Θέσπισαν την Αρνίδα, γιορτή καθαρµού και εξιλασµού, που περιελάµβανε θυσίες αµνών, χορωδίες γυναικών και κοριτσιών που θρηνούσαν το Λίνο και την τελετουργική θυσία σκύλου («κυνοφόντις»).

ΑΡΡΗΦΟΡΙΑ
Τα Αρρηφόρια γιορτάζονταν στην Αθήνα στις 22 του µηνός Σκιροφοριώνος προς τιµή της Θεάς Αθηνάς. Κάθε χρόνο εκλέγονταν τέσσερα κορίτσια, από τις εκλεκτότερες οικογένειες, ηλικίας από 7 έως 11 ετών, οι οποίες ονοµάζονταν Αρρηφόροι. 
Οι Αρρηφόροι κατοικούσαν στην Ακρόπολη από τις τελευταίες ηµέρες του µηνός Πυανεψιώνος µέχρι την ηµέρα την ηµέρα της γιορτής των Αρρηφοριών. 
Δύο από αυτές ύφαιναν το πέπλο της Αθηνάς για τη γιορτή των Παναθηναίων. Φορούσαν όλες λευκό χιτώνα και χρυσά κοσµήµατα, τα οποία µετά τη γιορτή γίνονταν ιερά (τα έξοδα για το πέπλο και τα κοσµήµατα τα αναλάµβαναν οι οικογένειες των Αρρηφόρων).
Έτρωγαν ένα ιδιαίτερο είδος πλακούντος, τον «ανάστατον» και έπαιζαν σε ορισµένο χώρο της Ακροπόλεως, στη «σφαιρίστραν των Αρρηφόρων».
 Την ηµέρα της γιορτής έφεραν στο κεφάλι κάνιστρα µε τα µυστικά ιερά αντικείµενα της Θεάς, τα οποία τους τα έδινε η Ιέρεια της.
Μετά πήγαιναν στον Ιλισσό, στον περίβολο κοντά στο Ιερό της Αφροδίτης, µέσα στο οποίο υπήρχε υπόγεια κάθοδος. Εκεί άφηναν τα Ιερά αντικείµενα και έπαιρναν άλλα κάνιστρα τα οποία µετέφεραν καλυµµένα στην Ακρόπολη.
 Μετά την τελετή οι Αρρηφόροι απολύονταν και έπαιρναν τη θέση τους νέα κορίτσια.

ΑΡΟΤΟΙ
Οι Αροτοί ήταν γεωργικές γιορτές, οι οποίες τελούνταν σε τρεις διαφορετικές εποχές.
Πρώτος άροτος «επί Σκύρω» εις ανάµνηση της πρώτης σποράς. 
Ετελείτο την άνοιξη µεταξύ Ελευσίνας και Αθηνών.
Ο δεύτερος άροτος ετελείτο στη Ραρία (πεδιάδα κοντά στην Ελευσίνα).
Ο τρίτος άροτος που λεγόταν «βουζύγιο» ετελείτο στους πρόποδες της Ακροπόλεως στη βόρεια πλευρά της, µεταξύ του Ηφαιστείου και του πύργου των ανέµων, κοντά στο Ναό της Δήµητρος Χλόης και της Γης Κουροτρόφου.
 Εκεί για πρώτη φορά σύµφωνα µε τις Αττικές παραδόσεις ζεύχθηκαν βόδια, καλλιεργήθηκε η γη και σπάρθηκε σιτάρι. Κατά τη διάρκεια του «βουζυγίου» σε εκείνο το µέρος γινόταν η σπορά του σίτου που προοριζόταν για τη λατρεία της
Αθηνάς και του πολιέως Διός.

ΑΡΤΕΜΙΣΙΑ
Τα Αρτεµίσια ήταν πανελλήνια γιορτή προς τιµή της Αρτέµιδος. Πιο ξακουστή απ’ όλες ήταν η Γιορτή της Πόλεως της Εφέσου, η οποία περιελάµβανε αγώνες και ποµπή µε περιφορά του αγάλµατος της Θεάς, ντυµένο µε δορά αγρίου ζώου.
Την ποµπή έκλεινε όµιλος νέων γυναικών µεταµφιεσµένων σε νύµφες οι οποίες χόρευαν.

ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΑΥΡΙΑ
Τα Ασκληπιεία και τα Επιδαύρια ήταν γιορτές προς τιµή του Ασκληπιού στην Επίδαυρο και τελούνταν στο Ιερό του Θεού.
Τα Ασκληπιεία τελούνταν ανά τετραετία και περιελάµβαναν αγώνες γυµνικούς,ιππικούς και µουσικούς.

ΑΦΡΟΔΙΣΙΑ ΚΑΙ ΥΒΡΙΣΤΙΚΑ
Τα Αφροδίσια ήταν γιορτή προς τιµή της Αφροδίτης. Οι πανηγυριστές παραδίνονταν στη χαρά και τις απολαύσεις της ζωής, ενώ η γιορτή εµπλουτιζόταν µε αγώνες και λαµπαδηφορίες.
Η γιορτή είχε πανελλήνιο χαρακτήρα και τα µέλη των λατρευτικών συλλόγων που επιµελούνταν τον εορτασµό
των Αφροδισίων, ονοµάζονταν «Αφροδισιαστές».
Αφροδίσια επίσης ονοµάζονταν οι ευχαριστήριες τελετές που γίνονταν µετά το τέλος επιτυχούς επιχειρήσεως ή µετά από ασφαλές ταξίδι προς τιµή της Αφροδίτης.
 Ανάλογες Θυσίες γίνονταν και προς τον Αποβατήριο Δία που
ονοµάζονταν «Αποβατήρια».
Τα Υβριστικά ήταν και αυτά γιορτή της Αφροδίτης όπου οι άνδρες φορούσαν γυναικεία ενδύµατα και οι γυναίκες ανδρικά.

ΒΑΣΙΛΕΙΑ
Τα Βασίλεια ήταν Παµβοιωτικοί αγώνες. Οι οποίοι τελούνταν στη Λιβαδειά προς τιµή του Βασιλέως Διός. Θεσπίστηκαν µετά τη νίκη των Θηβαίων κατά των Σπαρτιατών στα Λεύκτρα το 371 της Αρχαίας Χρονολόγησης.
 Οι αγώνες καθιερώθηκαν επειδή πριν την έναρξη της µάχης ήλθε αγγελιοφόρος από τη Λιβαδειά φέρνοντας το χαρµόσυνο άγγελµα ότι το Μαντείο του Τροφωνίου
προφήτευσε νίκη των Θηβαίων.
 Η γιορτή περιελάµβανε αγώνες γυµνικούς µουσικούς και ιππικούς.
Στα Βασίλεια εκτός των Βοιωτών, έπαιρναν µέρος και άλλοι Έλληνες.
 Ο Αλέξανδρος ο Γ΄, συνέστησε γιορτή µε το ίδιο όνοµα και µε το ίδιο περιεχόµενο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

ΒΕΝΔΙΔΙΑ
Τα Βενδίδια γιορτάζονταν την 19η του µηνός Θαργηλιώνος στον Πειραιά από την εποχή του Περικλέους προς τιµή της Σεληνιακής Θρακικής Θεάς Βενδίδος που ταυτιζόταν µε την Άρτεµη και συχνά µε την Εκάτη ή και µε την Περσεφόνη.
Η γιορτή περιελάµβανε δηµόσιες θυσίες και τελετές.

ΒΟΗΔΡΟΜΙΑ
Τα Βοηδρόµια ήταν γιορτή προς τιµή του παραστάτου των πολεµιστών Απόλλωνος Βοηδροµίου και ετελείτο στην Αθήνα την 7η του µηνός Βοηδροµιώνος.
Η γιορτή αυτή πρωτοκαθιερώθηκε εις ανάµνηση της νίκης του Θησέως κατά των Αµαζόνων, ενώ υπάρχει άλλη µια παράδοση που αναφέρει ότι η γιορτή καθιερώθηκε από τον Ίωνα εις ανάµνηση της νίκης του εναντίον του Ελευσινίου
Ευµόλπου.

ΒΡΑΥΡΩΝΕΙΑ
Η βραυρώνεια γιορτάζονταν κάθε πενταετία προς τιµή της Βραυρωνίας Αρτέµιδος την 17η του µηνός Μουνυχιώνος.
Την διεξαγωγή και εποπτεία της τελετής είχαν δέκα ιεροποιοί, οι οποίοι ήταν δέκα άρχοντες, ένας από κάθε φυλή.
Κατά την τελετή δέκα κορίτσια ηλικίας 5-10 ετών, αφιερώνονταν µέχρι την ηµέρα του γάµου τους στην Αρτέµιδα. Τα κορίτσια αυτά φορούσαν κίτρινο ένδυµα και λέγονταν «άρκτοι», ενώ η τελετή λεγόταν «αρκτεύεσθαι» και «δεκατεύειν», από την ηλικία των κοριτσιών.
 Η αφιέρωση στη Θεά λεγόταν «άρκτεια».
Η τελετή αυτή σύµφωνα µε την παράδοση καθιερώθηκε επειδή στη Βραυρώνα υπήρχε µια εξηµερωµένη άρκτος, την οποία όµως σκότωσαν δύο αδελφοί, επειδή όταν έπαιζε µε την αδελφή τους, την πλήγωσε.
 Η Άρτεµις τότε τιµώρησε τους Αθηναίους µε λοιµό, από τον οποίο απαλλάχτηκαν µε την καθιέρωση της αρκτείας, µετά από χρησµό των Δελφών.
Οι πατέρες των κοριτσιών πρόσφεραν από µια κατσίκα για θυσία, ενώ η γιορτή περιελάµβανε και απαγγελία της Ιλιάδος.
Επίσης γιορτή µε το ίδιο όνοµα και στην ίδια περιοχή υπήρχε προς τιµή του Διονύσου η οποία ετελείτο και αυτή κάθε πενταετία.

ΒΡΙΤΟΜΑΡΤΙΑ
Τα Βριτοµάρτια ήταν γιορτή προς τιµή της Βριτοµάρτυος
 στην Ολούντα της Κρήτης, όπου απoδίδετο λατρεία στο πανάρχαιο ξόανο της Θεάς που σύµφωνα µε την παράδοση είχε κατασκευαστεί από το Δαίδαλο.
Η Βριτόµαρτυς µε την παράδοση ήταν κόρη του Διός και της Κάρµης, κόρης του Ευβούλου, την οποία ερωτεύθηκε και καταδίωξε ο Μίνως.
 Επί εννέα µήνες την κυνηγούσε ενώ αυτή κρυβόταν στα δάση και τις χαράδρες.
 Κάποια στιγµή –συνεχίζει ο µύθος – Ο Μίνως κόντεψε να την πείσει και η νύµφη στην απόγνωσή της πήδηξε από ένα βράχο στη θάλασσα, αλλά την έσωσαν κάποιοι ψαράδες µε
τα δίχτυα τους, µετά την παρέµβαση της Αρτέµιδος, η οποία µετά την προσπάθεια της βριτοµάρτυος για να προστατεύσει την αγνότητά της, την εξύψωσε σε θεότητα.

ΓΑΛΑΞΙΑ
Με το όνοµα Γαλάξια είναι γνωστές δύο γιορτές της Αθήνας, εκ των οποίων η µια γιορταζόταν προς τιµή της Ρέας τον µήνα Ελαφηβολιώνα και περιελάµβανε θυσία εκ µέρους των εφήβων και προσφορά χρυσού δοχείου αξίας 100 δραχµών.
Επίσης το γεύµα της ηµέρας αποτελείτο από µίγµα γάλακτος και κριθάλευρου που ονοµαζόταν «γαλαξίας», ενώ ένα µέρος του γινόταν σπονδή προς τη Θεά.
Η άλλη οµότιτλη γιορτή, ήταν προς τιµή του Απόλλωνα και ετελείτο την 22η του µηνός Ποσειδεώνος, δηλαδή την ηµέρα του Χειµερινού Ηλιοστασίου.
Επίσης Γαλάξια γιορτάζονταν στο Ισµήνιο των Θηβών που περιελάµβανε µεγαλειώδη ποµπή, στο Γαλάξιον Ιερό της Βοιωτίας και στη Δήλο.

ΓΕΝΕΣΙΑ ¨Η ΝΕΚΥΣΙΑ
Τα Γενέσια ή Νεκύσια γιορτάζονταν της 5η του µηνός Βοηδροµιώνος στην Αθήνα προς τιµή των προγόνων.
 Η γιορτή ήταν πένθιµου χαρακτήρος και περιελάµβανε 
θυσία προς τιµή της Γης, αλλά και του «γενεθλίου» Θεού ενός εκάστου νεκρού, καθώς επίσης προσφέρονταν δείπνα σε αυτούς, εις ανάµνηση των προσφερθέντων νεκρο-δείπνων αµέσως µετά την κηδεία.
Σε άλλες πόλεις τα Γενέσια γιορτάζονταν την ηµέρα των γενεθλίων του κάθε νεκρού, µέσα σε κλειστό οικογενειακό και φιλικό κύκλο.
 Η γιορτή άρχιζε µε την επίκληση των γενεθλίων Θεών και ακολουθούσαν «νηφάλιες» σπονδές και ανταλλαγή δώρων αναµεταξύ των ζώντων στη µνήµη των νεκρών.
Επίσης σε κάποιες πόλεις γιορτάζονταν και πάνδηµα «Γενέσια» προς τιµή των επιφανών προγόνων του παρελθόντος.
 Τέτοιου είδους «Γενέσια» ή «Νεκύσια» ήταν τα  «Μελαµπόδεια» προς τιµή του Μελάµποδος, στο Ιερό του στα Μέγαρα, όπου τελούνταν αγώνες και ο νικητής έπαιρνε ως έπαθλο ένα µέρος των θυσιαζοµένων σφαγίων, τα «Αράτεια» της Σικυώνος την 5η Ανθεστηριώνος προς
τιµή του Αράτου, οικιστού της πόλεως, τα «Ηλακάτια» προς τιµή του Ηλακάτου, φίλου του Ηρακλέους.
Επίσης τα «Ελένεια» της Θεράπνης προς τιµή της οµηρικής Ελένης όπου οι κοπέλες έρχονταν στο Ιερό της πάνω σε άµαξες, τις οποίες ονόµαζαν «κάνναθρα» και είχαν το σχήµα ελαφιών.
 Τα «Ελενηφόρια» πάλι προς τιµή της Ελένης, όπου
γινόταν λιτανεία και οι µετέχοντες έφεραν µυστικά δώρα µέσα σε πλεκτό καλάθι που λέγονταν «Ελένη».
Επίσης τα «Λεωνίδια» της Σπάρτης προς τιµή του Λεωνίδα που περιελάµβαναν και αγωνίσµατα.
 Τα Αττικά«Ηράκλεια» του δήµου Διοµείας, τα Θηβαϊκά «Ηράκλεια» που περιελάµβαναν αγώνες πεντάθλου, γυµνικούς και ιππικούς, τα πενταετή «Ηράκλεια» της
Σικυώνος που περιελάµβαναν διήµερες θυσίες, τα τριήµερα «Υακίνθια» των Αµυκλών προς τιµή του Υακίνθου, που περιελάµβαναν εναγισµούς, κοινά δείπνα, παιάνες, χορούς, ποµπή, θυσίες και συνεστιάσεις.
 Τα Μεγαρικά «Διόκλεια» που τελούνταν την Άνοιξη προς τιµή του βασιλέως Διοκλέους, που σκοτώθηκε σε κάποια µάχη, όταν προσπάθησε να σώσει νεαρό συµπολίτη του που κινδύνεψε να αιχµαλωτισθεί. Η Ελευσινιακή «Βαλήτυς» προς τιµή του Δηµοφώντος υιού του βασιλέως Κελεού.
Επίσης τα Αθηναϊκά «Δειπνοφόρια» προς τιµή των θυγατέρων του Κέκροπος Αγλαύρου, Έρσης και Πανδρόσου, στην οποία ανύπαντρες κοπέλες δειπνοφόροι, µετέφεραν σε ποµπή πολυτελή εδέσµατα.
 Ακόµη τα Αθηναϊκά «Θησεία» την 8η Πυανεψιώνος προς τιµή του Θησέως στο Ιερό του στην Αγορά, που περιελάµβανε αγώνες ευανδρίας εφήβων.
 Τα Λακωνικά «Διοσκούρεια» την 18η του µηνός Γεραστίου που περιελάµβανε παιχνίδια και οινοποσία. 
Τα «Λιθοβόλια» της Τροιζήνος προς τιµή της Δαµίας και της Αυξησίας οι οποίες,όταν µετοίκησαν από την πατρίδα τους Κρήτη στη Τροιζήνα, δολοφονήθηκαν δια λιθοβολισµού υπό των Τροιζηνίων, που εξεγέρθηκαν µε την άφιξη τους.
 Τα «Ιολάεια» της Θήβας προς τιµή του Ιολάου, συντρόφου του Ηρακλέους.
Τα πλέον µεγαλειώδη και πανελλήνιου χαρακτήρα «Νεκύσια», τελούνταν στις Πλαταιές την 28η του µηνός Δαµατρίου, προς τιµή των πεσόντων Ελλήνων στη
µάχη των Πλαταιών κατά των Περσών.
 Η νεκρική τελετή γινόταν το πρωί µε τον εξής τρόπο: της τελετουργικής ποµπής προηγήτο ένας αυλητής και
ακολουθούσαν άρµατα γεµάτα µε στεφάνια, ένας ταύρος και έφηβοι που κρατούσαν αγγεία γεµάτα κρασί, γάλα και αρώµατα για τις σπονδές. 
Μετά από αυτούς ακολουθούσε ένας από τους τοπικούς άρχοντες ο οποίος φορούσε πορφυρό χιτώνα και κρατούσε ένα ξίφος.
 Έκανε τις απαραίτητες σπονδές στις επιτύµβιες στήλες και αφού τις ράντιζε µε νερό και αρώµατα, σκότωνε τον ταύρο, ευχόταν στο Δία και στον Χθόνιο Ερµή, καλούσε τους νεκρούς στην εστίαση και στην σπονδή του αίµατος και τέλος άδειαζε προς τιµή τους το κρασί από το αγγείο.
 Μετά ακολουθούσαν αγώνες που έκλειναν την γιορτή.

ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΣ
Η γέννηση του Διός εορταζόταν την Εαρινή Ισηµερία, από τους ιερείς του Διός της Κρήτης, που λέγονταν Κουρήτες. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, οι ιερείς µιµούνταν τους Κουρήτες, εκτελώντας Θορυβώδεις χορούς, κρατώντας σπαθιά και ασπίδες.
 Η ίδια γιορτή επαναλαµβανόταν την ηµέρα της φθινοπωρινής
Ισηµερίας, όπου οι ιερείς αποχαιρετούσαν τη θνήσκουσα φύση.
 Οι θρησκευτές καλούσαν το Δία να΄ρθει στο όρος Δίκτη για άλλη µια φορά, επικεφαλής του θιάσου των δαιµόνων Κουρήτων, ως Μέγιστος Κούρος, ενώ ο κορυφαίος του
θιάσου υπεδύετο τον Δία.
Στον ύµνο του Δικταίου Διός, οι θρησκευτές έψαλλαν:

«Έρχεσαι, Θεέ, κάθε χρόνο στη Δίκτη 
συνοδευόµενος από δαίµονες.
Έλα και πάλι και ας χαρεί η ψυχή σου
Με το χορό και το τραγούδι µας.
Τα εκτελούµε για χάρη σου
µε τους ήχους των αυλών και της άρπας,
γύρω από τον καλοφτιαγµένο βωµό σου.
Διαφύλαξε τις συζυγικές µας κλίνες,
κάνε να αυξηθούν τα καλόµαλλα πρόβατά µας,
κάνε να γεµίσουν καρπούς τα σπαρτά,
κάνε ευνοϊκούς τους ανέµους.
Έλα στις πόλεις,
Προστάτευσε τα πλοία που πλέουν,
προστάτευσε τους νέους πολίτες
και χάρισε τους τη λαµπρή δικαιοσύνη».

ΓΥΜΝΟΠΑΙΔΙΕΣ
Η γιορτή των Γυµνοπαιδιών ετελείτο από την 14η ως την 22η ηµέρα του µηνός Φλιασίου προς τιµή του Πυθαέως – Απόλλωνος, της Αρτέµιδος, της Λητούς και του Διονύσου στην Σπάρτη.
Οι θρησκευτές έστηναν τα αγάλµατα των Θεών σε ειδικό σηµείο της Αγοράς που το ονόµαζαν «χορό» και γύρω από τα αγάλµατα χόρευαν οι έφηβοι προς τιµή του Απόλλωνος, ενώ την τελευταία µέρα χόρευαν και οι άνδρες.
 Κατά τη διάρκεια των χορών ψάλλονταν οι ωδές του Θαλήτου, του Αλκµάνος και οι παιάνες του Διονυσοδότου.
 Ο επί κεφαλής του χορού λεγόταν «χοροποιός» και
φορούσε στεφάνι, που λεγόταν «Θυρεατικός», σε ανάµνηση της νίκης των Σπαρτιατών κατά της Θυρέας.
 Οι χοροί αποτελούνταν από µιµητικές παραστάσεις, οι οποίες µιµούνταν και τις κινήσεις της λατρείας του Διονύσου.
Κατά τη διάρκεια των Γυµνοπαιδιών επικρατούσε µεγάλη ευθυµία και χαρά στην Σπάρτη, όπου γίνονταν δεκτοί και ξένοι από άλλες πόλεις.
 Το πόσο σηµαντική γιορτή ήταν για τους Σπαρτιάτες, φαίνεται από το ότι, όταν γνωστοποιήθηκε στη Σπάρτη
η πανωλεθρία τους στα Λεύκτρα, η γιορτή δεν
διεκόπη αλλά συνεχίστηκε µέχρι το τέλος της.

ΔΑΙΔΑΛΑ
Τα Δαίδαλα γιορτάζονταν την 7η του µηνός Προστατηρίου στις Πλαταιές, προς τιµή της Ήρας, εις ανάµνηση της συµφιλιώσεώς της µε τον Δία, επειδή σύµφωνα
µε την παράδοση ζήλεψε για τον έρωτα του Διός προς τους ανθρώπους και τις άλλες ουράνιες οντότητες και αφού τον εγκατέλειψε πήγε στην Εύβοια και δεν επανήλθε, παρά µόνο όταν πληροφορήθηκε ότι ο Ζευς ετοιµαζόταν να νυµφευθεί
δήθεν την κόρη του Ασωπού Δαιδάλη. 
Όταν επέστρεψε η Ήρα όρµησε κατά της νύφης η οποία φερόταν πάνω σε βόδια και αφού ξέσκισε µε την οργή τους
πέπλους, βρέθηκε κατάπληκτη προ ξύλινου οµοιώµατος, το οποίο ο Ζεύς είχε καλύψει µε πέπλους.
 Ντράπηκε τότε η Ήρα επειδή ζήλεψε άδικα και
συµφιλιώθηκε µε τον Δία.
Τα Δαίδαλα διαιρούνται στα «κοινά» που γιορτάζονταν κάθε χρόνο, τα «Μικρά» που γιορτάζονταν ανά 60 χρόνια.
 Τα «κοινά»¨και τα «Μικρά» γιορτάζονταν από τους Πλαταιείς ενώ τα «Μεγάλα» απ’ όλους τους Βοιωτούς.
Η γιορτή των «Μικρών» Δαιδάλων ετελείτο ως εξής: σε µεγάλους κορµούς δέντρων κρεµούσαν τεµάχια ψηµένου κρέατος και κρυµµένοι παρακολουθούσαν το κοράκι, που πρώτο θα άρπαζε το κρέας, σε πιο δέντρο θα καθόταν για να το φάει. 
Μετά έκοβαν τον κορµό αυτού του δέντρου και κατασκεύαζαν από αυτόν το Δαίδαλον, δηλαδή ξύλινο ειδώλιο γυναίκας, το οποίο έντυναν µε γυναικεία φορέµατα και το περιέφερον πάνω σε άµαξα µιµούµενοι το επεισόδιο Διός και
Ήρας.
 Από τα κατασκευασµένα ξόανα κατά τα «Μικρά» Δαίδαλα εκλέγονταν 14,τα οποία διανέµονταν µε κλήρο στις 14 σπουδαιότερες πόλεις των Βοιωτών.
 Τα ξόανα αυτά κατά τα «Μεγάλα» Δαίδαλα µεταφέρονταν στον ποταµό Ασωπό και τα τοποθετούσαν σε άµαξες, ενώ δίπλα τους καθόταν από µία γυναίκα που ονοµαζόταν «νυµφεύτρια».
 Έπειτα, µετά από κλήρο, γινόταν ποµπή κατά τη σειρά που υποδείχθηκε από τον κλήρο και οδηγούσαν τις άµαξες στην κορυφή του Κιθαιρώνος, όπου είχε κατασκευαστεί ψηλός βωµός από τετράγωνα ξύλα.
Πάνω στο βωµό κάθε πόλη θυσίαζε ταύρο προς τιµή του Διός και αγελάδα προς τιµή της Ήρας, ενώ οι θρησκευτές θυσίαζαν άλλα ζώα µικρότερα.
 Αφού διασκέδαζαν και έτρωγαν, έκαιγαν πάνω στο βωµό τα Δαίδαλα, πυρπολώντας και τον ξύλινο βωµό.

ΔΑΦΝΗΦΟΡΙΑ
Τα Δαφνηφόρια γιορτάζονταν κάθε εννέα έτη την 7η του µηνός Ηρακλείου στους Δελφούς, τα Τέµπη και τη Θήβα. Σύµφωνα µε την παράδοση ο Απόλλων, αφού µολύνθηκε 
απ’ το φόνο του Πύθωνος, κατέφυγε, µετά απ’ την υπόδειξη του Διός, στην κοιλάδα των Τεµπών για να καθαρθεί.
 Μετά επανήλθε στους Δελφούς µε συνοδεία ιερατικής ποµπής και εστεµµένος µε δάφνη και κλάδο αυτής στο
χέρι.
Προς αναπαράσταση του γεγονότος, οι Δελφοί έστελναν στα Τέµπη αριθµό εκλεκτών νέων µε επί κεφαλής τον «Αρχιδαφνηφόρο», ακολουθώντας την Ιερά Οδό που ακολούθησε ο Απόλλων. Στα Τέµπη ο νέος που υπεδύετο τον Απόλλωνα υπεβάλλετο σε καθαρτήριες και εξιλαστήριες ιεροτελεστίες και µετά η Θεωρία στεφανωµένη µε την Ιερά Δάφνη και µε κλάδους της στο χέρι επέστρεφε στους Δελφούς εν µέσω ποµπής που έψαλλε ύµνους και νικητήριους παιάνες.

ΔΕΛΦΙΝΙΑ
Τα Δελφίνια γιορτάζονταν τη 6η του µηνός Μουνυχιώνος προς τιµή του Δελφινίου Απόλλωνος σε όλα τα παράλια του Αιγαίου, στην Αίγινα και στην Αττική.
Στην Αθήνα η γιορτή εσχετίζετο µε τη θυσία που έκανε ο Θησεύς στον Δελφίνιο Απόλλωνα και την προσφορά του «ικετηρίου» κλώνου ελιάς, δεµένης µε λευκό µαλλί, πριν την αναχώρηση του µαζί µε τους νέους και τις νέες για την Κρήτη.
Σε ανάµνηση της επιστροφής τους τελούνταν τα Δελφίνια, τα οποία περιελάµβαναν θυσίες και αναπαράσταση της καταθέσεως του ικετηρίου κλώνου, τον οποίο έφεραν σε ποµπή ανύπαντρες κοπέλες, οι «ικέτιδες».
Συγχρόνως εγκαινιαζόταν η έναρξη των θαλασσίων ταξιδιών µετά τη χειµερινή διακοπή, µε την ελπίδα ότι και αυτά θα είχαν ευτυχή αποτελέσµατα, όπως και το ταξίδι του Θησέως.
Τα Δελφίνια στην Αίγινα πανηγυρίζονταν και µε τη διοργάνωση αγώνων, οι οποίοι ονοµάζονταν «Υδροφόρια», και ήταν ανάµνηση της τοπικής παράδοσης που ανέφερε, ότι οι Αργοναύτες πέρασαν από την Αίγινα και πήραν πόσιµο νερό για τη συνέχεια του ταξιδιού τους.

ΔΕΝΔΡΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΑ
Τα Δενδροφόρια και τα Δηµήτρια ήταν γιορτές προς τιµή της Δήµητρος. Κατά τη διάρκεια των Δενδροφορίων φερόταν σε ποµπή το ιερό δένδρο της Θεάς από τους δούλους.
 Η γιορτή αυτή εντάσσεται µέσα στα πλαίσια γενικότερων εορτών µε το όνοµα Δενδροφόρια προς τιµή διαφόρων Θεών, στις οποίες γινόταν η ποµπή των συµβολικών δένδρων τους.
Τα Δηµήτρια ήταν αττική γιορτή, κατά τη διάρκεια της οποίας παιζόταν ένα εύθυµο παιχνίδι, όπου οι θρησκευτές χτυπούσαν ο ένας τον άλλο µε ξύλα και µαστίγια πλεγµένα µε φλοιούς δένδρων.
 Η γιορτή αυτή ήταν αρχαιότατη και ετελείτο στην Ελευσίνα µέχρι την εποχή που αντικαταστάθηκε από τη γιορτή
των «Ελευσινίων», τα οποία δεν είναι τα γνωστά Ελευσίνια Μυστήρια, αλλά γιορτή που ετελείτο στο Ράριο Πεδίο το µήνα Μεταγειτνιώνα και χωρίζονταν σε «Μικρά» και «Μεγάλα» ανά πενταετία µετά αγώνων και έπαθλα «κριθών».
Επίσης κατά την εποχή της σποράς, ετελείτο δεκαήµερη γιορτή προς τιµή τηςΔήµητρος στις Συρακούσες µε το όνοµα «Δηµήτρεια».
Τέλος τα Παντέλεια, τα οποία αποτελούσαν µέρος των Συρακουσίων Θεσµοφορίων προς τιµή της Δήµητρος, σχετίζονται µε τα Δηµήτρια. 
Στη γιορτή αυτή, που ετελείτο από την 9η ως την 13η του µηνός Θεσµοφόρου παρασκευάζετο γλύκισµα µε το όνοµα «µυλλός» µε βάση το µέλι και το σησάµι.

ΔΗΛΙΑ
Τα Δήλια ήταν γιορτή προς τιµή της γεννήσεως του Απόλλωνος και της Αρτέµιδος.
 Ετελούντο την 17η του µηνός Θαργηλιώνος στη Δήλο. Η γιορτή είχε πανελλήνιο χαρακτήρα και πάρα πολλές πόλεις έστελναν «θεωρίες», δηλαδή οµάδες αντιπροσώπων στο ιερό νησί του Θεού, κυρίως οι Ιωνικές που είχαν ως πατρώο Θεό τον Δήλιο Απόλλωνα.
Η σπουδαιότερη των «θεωριών» ήταν αυτή των Αθηναίων, η οποία είχε θεσπίσει από τον Θησέα, δηλώνοντας µε αυτό τον τρόπο την ευγνωµοσύνη του για τη δική του σωτηρία και των Αθηναίων εφήβων από τον Μινώταυρο.
 Οι Αθηναίοι συνεπείς «τω πατρίω νόµω» συνέχιζαν να στέλνουν τη Δηλιακή «θεωρία» µε το ίδιο πλοίο που είχε ταξιδέψει ο Θησεύς και το οποίο συντηρούσαν µε συνεχείς επισκευές, µέχρι τους χρόνους του Δηµητρίου του
Φαληρέως.
 Ήταν πλοίο «τριακόντορον» και ονοµαζόταν «Θεωρίς», «Δηλία» και «Δηλιακόν πλοίον».
Τον χρόνο της γιορτής καθόριζαν στην Αθήνα οι λεγόµενοι «Δηλιασταί», ενώ την προπαρασκευή της αθηναϊκής «θεωρίας» επέβλεπε ο «αρχιθέωρος», ο οποίος ήταν εκλεγµένος µε κριτήριο την ευγενική καταγωγή και την οικονοµική του ευµάρεια.
 Μετά τις απαραίτητες προπαρασκευές, ο ιερεύς του Απόλλωνος έστεφε την πρύµνη του «Δηλιακού πλοίου».
 Η στέψη της πρύµνης του πλοίου ήταν για τους Αθηναίους
η επίσηµη έναρξη των Δηλίων, των οποίων λήξη ήταν η
επιστροφή του πλοίου στον Πειραιά. Σε όλη τη διάρκεια της γιορτής απαγορευόταν η εκτέλεση θανατικών ποινών.
Από την εποχή που οι Αθηναίοι είχαν υπό τον απόλυτο έλεγχο τους τη Δήλο.
Όλη η γιορτή ξεκινούσε στο ιερό νησί µόλις έφτανε στο λιµάνι η αθηναϊκή «θεωρία».
 Η γιορτή περιελάµβανε µουσικούς, γυµνικούς και ιππικούς αγώνες, ενώ τα «άθλα» προς τους νικητές ήταν ασηµένιες φιάλες. Επίσης γύρω από τον «κεράτινο» βωµό οι Δηλιάδες παρθένες χόρευαν το χορό «γέρανο». 
Ο χορός είχε αυτή την ονοµασία επειδή έµοιαζε µε τους κύκλους και ελιγµούς που σχηµατίζουν, όταν πετούν οι γερανοί. Συγχρόνως ήταν και αναπαράσταση των
περιπετειών του Θησέως µέσα στο Λαβύρινθο και γι’ αυτό
ο «κεράτινος» βωµός, ο οποίος σύµφωνα µε την παράδοση ήταν φτιαγµένος µε τα κέρατα των κατσικιών που είχε σκοτώσει η Άρτεµις στον λόφο Κύνθο, ονοµαζόταν δε και «Ιερότων Ταύρων».

ΔΙΑΣΙΑ
Τα Διάσια γιορτάζονταν την 23η του µηνός Ανθεστηριώνος στην Αθήνα προς τιµή του Μειλιχίου Διός, στο Ολυµπιείον του Ιλισσού.
 Η γιορτή σηµατοδοτούσε την έναρξη της ανοίξεως και περιελάµβανε αναίµακτες θυσίες και πανηγυρικές
εστιάσεις, ψαλµούς ύµνων, χορούς γύρω απ’ τους βωµούς, ιππικούς αγώνες και προσφορές άρτων µε σχήµα βοδιού.

ΔΙΙΠΟΛΕΙΑ, ΒΟΥΦΟΝΙΑ ΚΑΙ ΔΙΙΣΩΤΗΡΙΑ
Τα Διιπόλεια και τα Διισωτήρια γιορτάζονταν την 14η του µηνός Σκιροφοριώνος προς τιµή του Διός Πολιέως (Διιπόλεια), του Διός Σωτήρος και της Αθηνάς Σωτείρας (Διισωτήρια).
Τα Βουφόνια ήταν γιορτή που περιελάµβανε θυσία βοδιού προς τιµή των Πολιέων Θεών της εκάστοτε πόλεως.
Στην Αθήνα τα Βουφόνια ήταν µέρος της γιορτής των Διιπολείων που ετελούντο στην Ακρόπολη. Σύµφωνα µε την Αθηναϊκή παράδοση, όταν κατά τη διάρκεια της γιορτής των Διονυσίων, κάποιο βόδι έφαγε τον προπαρασκευασµένο για την γιορτή πλακούντα «Πόποινο», ο ιερεύς Θαυλών
σκότωσε το βόδι και µετά έφυγε µακρυά από την πόλη.
 Την εποχή της βασιλείας του Ερεχθέως όπου συνέβη το περιστατικό, η ζωοθυσία ήταν απαγορευµένη και για αυτό ο δράστης έπρεπε να τιµωρηθεί. Επειδή όµως δεν τον βρήκαν,
συνέλλαβαν και καταδίκασαν τον πέλεκυ.
Ως αναπαράσταση του γεγονότος, κατά τη διάρκεια της γιορτής των Διιπολείων άφηναν επάνω στο βωµό του Διός «ψαιστά» (κριθάρι και σιτάρι ανακατεµένα) και «Πέλανους» (µίγµα από αλεύρι, µέλι και λάδι), ενώ κοντά στο βωµό υπήρχε ένα βόδι που θα θυσιαζόταν.
 Άφηναν τα ψαιστά και τους Πέλανους ανεπιτήρητα και παράλληλα άφηναν το βόδι ελεύθερο για να τα φάει.
Μόλις τα έτρωγε, ο ιερεύς που Πολιέως Διός, σκότωνε µε έναν πέλεκυ το βόδι και έφευγε µακρυά από το βωµό. Τότε έρχονταν άλλοι ιερείς και, αφού υποκρίνονταν ότι δεν γνώριζαν το φονιά, συνελάµβαναν τον πέλεκυ, τον
καταδίκαζαν ως ένοχο φόνου και τον έριχναν στη θάλασσα.
Την ίδια µέρα γιορτάζονταν στο Διισωτήριο Ιερό του Πειραιώς, τα Διισωτήρια µε ποµπή και αγώνες νέων.
 Η γιορτή τελείωνε µε θυσία που πρόσφεραν οι
άρχοντες της πόλεως στην Αγορά προς τους δύο Θεούς
για την καλή χρονιά.

ΜΙΚΡΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ
Τα Διονύσια ήταν πανελληνίες γιορτές προς τιµή του Διονύσου µε σηµαντικότερα κέντρα τους την Αθήνα, την Κόρινθο, τη Σµύρνη, την Κέρκυρα, τη Νάξο, τη Δήλο, τη Τήνο, τη Σικυώνα, τη Μίλητο και τη Βοιωτία.
Ο γενικός χαρακτήρας των Διονυσίων περιελάµβανε οινοποσία, ευθυµία, άκρατον ενθουσιασµό, κύµβαλα, τύµπανα, θιάσους, ποµπές, διθυράµβους και
φαλλοφορίες.
Τα διονύσια χωρίζονταν σε «Μικρά» και «Μεγάλα» που τελούνταν σε διαφορετικές εποχές του χρονού.
Τα «Μικρά» ή «κατ’αγρούς» Διονύσια γιορτάζοταν στην Αθήνα από την 8η ως την 11η του µηνός Ποσειδώνος.
 Οι πανηγυριστές ανταλλάζανε σκώµµατα και
χειρονοµίες µε τους περαστικούς, ενώ γίνονταν ποµπές κανηφόρων, µασκαράτες, φαλλοφορίες, δραµατικοί αγώνες, δηµόσιοι κώµοι, προς τιµή του Θεού, δηλαδή συµπόσιο µετά µουσικής και χορού.
 Οι κωµαστές µετά το τέλος του συµποσίου φορούσαν προσωπίδες και στεφάνους, έκαναν αγώνες λαµπαδηφορίας
και µετά περιφέρονταν στους δρόµους χορεύοντας και τραγουδώντας µε τη συνοδεία µουσικής, ενώ προς τιµή των νικητών στα διάφορα αγωνίσµατα που περιελάµβανε η γιορτή, ψάλλονταν οι ωδές του Πινδάρου κατά τη διάρκεια των ποµπών.
Τα «Μικρά» Διονύσια περιελάµβαναν και δύο πολύ δηµοφιλή παιχνίδια την «Σκαπέρδα» και την «Αιώρα».
Η Σκαπέρδα ήταν ένα παιδικό παιχνίδι που παιζόταν ως εξής: περνούσαν ένα σκοινί διά µέσω οπής δοκού, η οποία στηνόταν όρθια.
 Προς τις δύο µεριές του σκοινιού παιδιά κρατούσαν τα άκρα και, έχοντας αµοιβαία τα νώτα στραµµένα, προσπαθούσαν να τραβήξουν τους άλλους προς το ξύλο.
 Η οµάδα που έφεραν τον αντίπαλο στη δοκό ήταν νικητής.
Στο παιχνίδι της «Αιώρας» νέοι και νέες, έπαιζαν µε µια αιώρα που ήταν δεµένη σε δέντρο. 
Το παιχνίδι συνοδευόταν µε άσµατα και ειδικά µε το άσµα που λεγόταν «Αλήτις» (περιπλανώµενη).
Η προέλευση αυτού του παιχνιδιού είχε τις ρίζες του στην εξής παράδοση: o Iκάριος, ήρως του αττικού δήµου της Ικαρίας, φιλοξένησε κάποτε τον Διόνυσο, δίχως να γνωρίζει ποιόν φιλοξενεί. Όταν έφευγε ο Θεός, του φανέρωσε ποιός
ήταν και για τον ανταµείψει του δίδαξε την καλλιέργεια της αµπέλου.
 Ο Ικάριος έδωσε στους γείτονες του να πιούν από το κρασί που παρασκεύασε. 
Αυτοί, αφού ήπιαν και µέθυσαν, νόµισαν ότι δηλητηριάστηκαν και µέσα στη µανία τους τον σκότωσαν.
 Η κόρη του Ηριγόνη, ενώ αναζητούσε τον πατέρα της, τον ανακάλυψε νεκρό και από τη λύπη της κρεµάστηκε.
 Ο Διόνυσος για να τιµωρήσει τους Ικάριους τους έφερε σε κατάσταση παραφροσύνης και µεγάλος αριθµός από
αυτούς κρεµάστηκε.
 Αφού ρωτήθηκε το Δελφικό Μαντείο, τους συµβούλεψε να
καθιερώσουν την γιορτή – παιχνίδι της Αιώρας, για να εξαγνιστούν από το διπλό θάνατο του Ικαρίου και της Ηριγόνης.
 Εδώ πρέπει να σηµειωθεί ότι το κούνηµα της αιώρας, θεουργικά συµβολίζει τον εξαγνισµό δια µέσω του αέρος, όπως γίνεται εξαγνισµός διά µέσου του ύδατος και του πυρός σε άλλες τελετουργίες.
 Η Αιώρα τελείωνε µε ένα πολυδάπανο δείπνο, που λεγόταν «εύδειπνον».
 Επίσης άλλη µια γιορτή προς τιµή της Ηριδόνης αλλά και της Ηούς ήταν οι «Αλητίδες µέρες».
Τα «Μεγάλα» Διονύσια ή «εν Άστει» γιορτάζονταν από την 8η ως την 13η Ελαφοβολιώνος. 
Σ’ αυτά τιµούσαν το Θεό ως «Ελευθερέα», µε περιφορά του
αγάλµατος του Θεού και φαλλοφορία, θυσία ταύρου και θεατρικούς αγώνες στο θέατρο του Θεού, κάτω απ’ την Ακρόπολη.
Τα Δρώµενα ξεκινούσαν την 8η του µηνός µε θυσία (Προάγων) στο Ναό του Ασκληπιού και εν συνεχεία µε την Ιερά ποµπή, την οποία ακολουθούσαν όλοι οι πανηγυριστές. Τις δύο επόµενες µέρες γίνοταν οι αγώνες διθυραµβικών χορών.
Πέντε χορών των εφήβων την πρώτη µέρα και πέντε χορών των ανδρών την άλλη
. Οι χοροί αποτελούνταν από πεντακόσια άτοµα, τα οποία τραγουδούσαν και χόρευαν µε συνοδεία αυλού και κιθάρες γύρω απ’ το βωµό του Διονύσου.
Οι Δραµατικοί αγώνες γίνονταν τις τρείς τελευταίες µέρες. (Κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Διονυσίων, εδίδασκοντο νέες τραγωδίες και την επιµέλεια αναλάµβανε ο κορυφαίος των εννέα αρχόντων.
 Ο ποιητές πολύ πριν την έναρξη των Διονυσίων 
ζητούσαν άδεια συµµετοχής παρουσιάζοντας την ήδη 
έτοιµη τετραλογία τους προς τον άρχοντα και «ήτουν χορόν».
 Ο άρχων, σύµφωνα µε την κρίση του, διάλεξε τις τρεις καλύτερες τετραλογίες και «εδίδου χορόν».
Συγχρόνως τρείς κληρωτοί και ευκατάστατοι Αθηναίοι αναλάµβαναν τα έξοδα των τριών ποιητών.
Την 8η του µηνός γινόταν ο «Προάγων», όπου οι ποιητές, οι υποκριτές και οι χορηγοί εξηγούσαν στο κοινό την υπόθεση της τετραλογίας τους.
Επίσης λίγες µέρες πριν την έναρξη του αγώνος η βουλή των πεντακοσίων µαζί µε τους χορηγούς κατήρτιζε κατάλογο που περιελάµβανε τα ονόµατα των πολιτών που κρίνονταν κατάλληλοι για κριτές, έγραφαν το κάθε όνοµα
ξεχωριστά σε πινάκια, τα οποία τοποθετούσαν σε δέκα υδρίες.
 Αυτές τις σφράγιζαν και τις τοποθετούσαν στον οπισθόδωµο του Παρθενώνος µέχρι την µέρα έναρξης του αγώνος.
Την 11η του µηνός άρχιζε ο αγών µε την ανατολή του ήλιου. Από κάθε υδρία διάλεγαν ένα κριτή και, αφού έδιναν όρκο στον άρχοντα ότι θα κρίνουν κατά συνείδηση, άρχιζε η διδασκαλία των τετραλογιών.
Την τελευταία µέρα οι κριτές εξέλεγαν το νικητή και ακολουθούσε στεφανηφορία του χορηγού, του ποιητή και των υποκριτών, ενώ συγχρόνως έπαθλα και οι άλλοι δύο ποιητές που συµµετείχαν στον αγώνα.) 
Το πόσο σηµαντική γιορτή ήταν τα «Μεγάλα» Διονύσια φαίνεται από το ότι κατά τη διάρκεια τους απαγορευόταν 
η κατάσχεση περιουσιών των οφειλετών και η εκτέλεση οποιαδήποτε ποινής.

ΔΙΟΠΑΝΑ ΚΑΙ ΛΥΚΑΙΑ
Τα Διόπανα και τα Λύκαια ήταν γιορτές που ετελούντο στο Λύκαιον Όρος τηςΑρκαδίας, τα µεν Διόπανα προς τιµή του Πανός, του Διός και της Σελήνης, τα δε Λύκαια προς τιµή του Διός.
 Τα Διόπανα περιελάµβαναν αγώνες στο στάδιο που
βρισκόταν κοντά στο Ιερό, ενώ τα Λύκαια, ως πιο µεγαλειώδη γιορτή τελούνταν κάθε εννέα έτη το µήνα Θαργηλιώνα.
Όπως και τα Διόπανα η γιορτή αυτή περιελάµβανε αγώνες ανδρών και παίδων.
Οι ανδρικοί αγώνες ήταν τεθρίππου πωλικού, τεθρίππου τελείου, ίππου κέλητος, σταδίου, πάλης, πυγµής, δολίχου, διαύλου, πεντάθλου, παγκρατίου, οπλίτου δρόµου.
 Των παίδων ήταν αγώνες σταδίου, πάλης και πυγµής.
 Οι νικητές και στις δύο κατηγορίες, έπαιρναν ως έπαθλα µετάλλινα και χάλκινα σκεύη.
Σύµφωνα µε την παράδοση ιδρυτής της γιορτής ήταν ο βασιλιάς Λυκάων.

ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΑ ΚΑΙ ΕΚΑΤΟΜΦΟΝΙΑ
Τα Εκατόµβαια ήταν γιορτές κατά τις οποίες θυσιάζονταν εκατόµβες, δηλαδή εκατό βόδια ή ταύροι.
 Με το πέρασµα του χρόνου Εκατόµβη σήµαινε κάθε
δηµόσια µεγαλοπρεπή θυσία, ασχέτως αριθµού και είδους θυµάτων, που προσφερόταν σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως σ’ ευτυχή συµβάντα, σε θεµελιώσεις των νέων πόλεων, σε θεοµηνίες κλπ. 
Μέσα στα πλαίσια αυτής της θυσίας, ο τιµώµενος Θεός λεγόταν «εκατοµβαίος».
Ονοµαστά Εκατόµβαια ήταν της Γόρτηνος, της Σπάρτης, του Άργους, της Αµοργού, της Μυκόνου και της Αθήνας.
Μέσα στα πλαίσια των Εκατοµβαίων εντάσσονται και τα Εκατοµφόνια που ήταν στρατιωτική γιορτή προς τιµή του Άρεως.
 Τα Εκατοµφόνια γιορτάζονταν κυρίως στη Μεσσηνία, στην Αθήνα και στην Κρήτη.
Τα Εκατόµφόνια της Μεσσηνίας τελούνταν στην Ιθώµη προς τιµή του Ιθωµάτος Διός, για να τιµηθεί δηµόσια κάθε πολεµιστής που είχε σκοτώσει 100 εχθρούς.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Τα Ελευθέρια ήταν πανελλήνιες γιορτές προς τιµή του Ελευθερέως Διός ως εθνικού θεού, προστάτη της εθνικής ελευθερίας από τους όποιους κατακτητές και εις ανάµνηση αγώνων ή περιστατικών τα οποία εξασφάλισαν την ελευθερία
διαφόρων πόλεων.
Τα επισηµότερα των Ελευθερίων τελούνταν την 26η του µηνός Μεταγειτνιώνος εις ανάµνηση της µάχης των Πλαταιών, το 479 π.Χ. 
Η γιορτή καθιερώθηκε από τον Αριστείδη και κατά τη διάρκεια της, εκφωνούνταν πανηγυρικοί λόγοι στους αντιπροσώπους που έρχονταν απ’ όλες τις πόλεις, ενώ µετά ακολουθούσαν γυµναστικοί και ιππικοί αγώνες.
Ελευθέρια τελούνταν επίσης στη Λάρισσα, εις ανάµνηση της απελευθέρωσης της Θεσσαλίας από τη Μακεδονική δυναστεία και στις Συρακούσες εις ανάµνηση της απελευθέρωσης από την τυραννία του Θρασυβούλου.

ΕΛΛΩΤΙΑ ΚΑΙ ΕΚΔΥΣΙΑ
Τα Ελλώτια ήτα γιορτή προς τιµή της Ελλωτίδος Αθηνάς στη Κόρινθο, στο Μαραθώνα, στη Τεγέα και στη Γόρτυνα.
 Στην Κρήτη η Ελλωτίς ταυτιζόταν µε την Ευρώπη. 
Σε όλες τις πόλεις που την τιµούσαν, οι γιορτές της περιελάµβαναν λαµπαδηδροµίες και αγωνίσµατα.
Τα Εκδύσια ήταν γιορτή της Φαιστού, η οποία ανάγεται στην ακόλουθη παράδοση : η κόρη του Ευριτίου Γαλάτεια γέννησε ένα κορίτσι.
 Ο σύζυγος της Λάµπρος, υιός του Πανδίονος, θέλοντας να αποκτήσει άρρενα απόγονο, της είχε πει, αν γεννήσει κόρη να την σκοτώσει.
 Η Γαλάτεια όµως απέκρυψε το φύλο του παιδιού και το ανέθρεψε σαν αγόρι, δίνοντας σ’ αυτό το όνοµα Λεύκιππος. Όταν το κορίτσι µεγάλωσε και ήταν αδύνατο πλέον να µείνει κρυφό το φύλο της, κατέφυγε η Γαλάτεια στο Ιερό της Λητούς και την παρακάλεσε να µεταβάλλει την κόρη της σε υιό.
 Η Θεά άκουσε την παράκληση της και η νέα, µεταβλειθήσα σε νέο, «εξεδύθη» τον παρθενικό πέπλο, εξ ου και ονοµάστηκε η γιορτή «εκδύδια» προς τιµή της Φυτίας Λητούς.

ΕΡΜΑΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΟΦΟΡΙΑ
Τα Έρµαια γιορτάζονταν στην Αθήνα προς τιµή του Ερµού. Κατά την διάρκεια της γιορτής, τα παιδιά θυσίαζαν στα γυµνάσια, αγωνίζονταν και έπαιζαν, ενώ οι ενήλικες δεν είχαν το δικαίωµα να µετέχουν ή να παρακολουθούν, σύµφωνα µε
νόµο που είχε θεσπίσει ο Σόλων.
 Τα Έρµαια εκτός από την Αθήνα γιορτάζονταν επίσης και στην  Κρήτη, στην Αρκαδία και στην Τανάγρα.
Στην Τανάγρα γιορτάζονταν και τα Κριοφόρια προς τιµή του Κριοφόρου Ερµού, επειδή ο θεός έσωσε την πόλη από λοιµό, κατόπιν περιφοράς κριού στα τείχη. 
Η γραµµή περιελάµβανε αγώνες κάλλους µεταξύ των εφήβων και ο νικητής υπεδύετο τον Ερµή και πραγµατοποιούσε την περιφορά του κριού.

ΕΡΩΤΕΙΑ, ΕΡΩΤΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΙΔΕΙΑ
Τα Ερώτεια, τα Ερωτίδια και τα Ερωτίδεια ήταν γιορτές προς τιµή του Έρωτος στην Αθήνα, στις Θεσπίες και στον Ελικώνα αντιστοίχως.
Τα Αθηναϊκά Ερώτεια γιορτάζονταν την 4η του µηνός Μουνυχιώνος και περιελάµβαναν προσφορές σπονδών.
Τα Ερωτίδια ήταν ετήσια γιορτή ενώ τα Ερωτίδεια που τελούνταν πάλι από τους Θεσπιείς, αλλά αυτή τη φορά στον Ελικώνα, τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια.
 Περιελάµβαναν µουσικούς και γυµνικούς αγώνες, ενώ συγχρόνως στην ίδια γιορτή εκτός από τον Έρωτα, τιµούσαν και τις Μούσες µε τα «Μούσεια»,
Γιορτές που περιελάµβαναν αγώνες ποιητικούς, δραµατικούς και ιππικούς.
 Ο Παυσανίας αναφέρει ότι «οι Θεσπιείς τιµούσαν τον Έρωτα πάνω από όλους τους Θεούς εξ αρχής, και έχουν ένα πανάρχαιο είδωλό του, έναν ακατέργαστο λίθο».

ΕΦΕΣΙΑ, ΕΛΑΦΗΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΜΟΥΝΥΧΙΑ
Αυτές οι τρείς γιορτές, τελούνταν προς τιµή της Αρτέµιδος στην Έφεσο, την Αθήνα και την Μουνυχία αντιστοίχως.
Τα Εφέσια ήταν γιορτή των Ιώνων τον µήνα Αρτεµισιώνα.
 Τα Εφέσια είχαν θρησκευτικό και πολιτικό χαρακτήρα και επεδίωκαν την πολιτική σύνδεση των Ιωνικών πόλεων της µητροπολιτικής και ασιατικής Ελλάδος .
Κατά τη διάρκεια της γιορτής επικρατούσε µεγάλη ευθυµία και γίνονταν γυµνικοί και φιλολογικοί αγώνες.
Τα Ελαφηβόλια γιορτάζονταν την 6η του µηνός Ελαφηβολιώνος και περιελάµβαναν θυσίες ελάφων και προσφορές πλακούντων από αλεύρι, µέλι και σησάµι.
Τα Μουνύχια γιορτάζονταν την 16η του µηνός Μουνυχιώνος, προς τιµή του ήρωος Μουνύχου και της Μουνυχίας Αρτέµιδος, στο Ιερό του λόφου της Μουνυχίας (Μουνυχία ήταν ο αρχαίος Πειραιάς και ο λόφος της Μουνυχίας ήταν
ο σηµερινός λόφος του Προφήτη Ηλία).
 Γίνονταν προσφορές «αµφιφώντων» (γλυκίσµατα) και νεανικοί αγώνες.
Η γιορτή καθιερώθηκε επειδή η Άρτεµις φώτιζε τους Αθηναίους ως πανσέληνος, κατά τη διάρκεια της ναυµαχίας της Σαλαµίνος.
Οι «αµφιφώντες» τοποθετούνταν µεταξύ δύο φώτων που συµβόλιζαν την ανατολή και τη δύση της Σελήνης .

ΗΡΑΙΑ
Τα Ηραία ήταν γιορτή του Άργους προς τιµή της Ήρας, εις ανάµνηση του µεγάλου γεγονότος του Ιερού γάµου της µε τον Δία. 
Ετελείτο στην αρχή της άνοιξης, όπου θρησκευτές και πόλη στολίζονταν µε άνθη. 
Η γιορτή ετελείτο σε τρεις Ναούς : ο πρώτος βρισκόταν στο δρόµο που οδηγούσε στην Ακρόπολη κοντά στο στάδιο όπου τελούνταν και οι αγώνες της γιορτής.
 Το πρωτότυπο αγώνισµα ονοµαζόταν «Χάλκεος» αγών και συνίστατο στο να τοποθετηθεί σε αρκετό ύψος και σε µέρος δυσπρόσιτο κοντά στο θέατρο, «χαλκή ασπίς», την
οποία προσπαθούσαν να φτάσουν οι νέοι.
 Εκείνος που τα κατάφερνε την κέρδιζε ως έπαθλο µαζί µε κλώνο µυρτιάς.
Ο δεύτερος Ναός ήταν εκείνος της πόλεως, από τον οποίο ξεκινούσε η µεγάλη ποµπή που κατευθυνόταν προς τον τρίτο Ναό µεταξύ Μυκηνών και Άργους (απόσταση 45 σταδίων). Της ποµπής προηγούνταν εκατό βόδια που προορίζονταν
για θυσία και ακολουθούσαν οι επίλεκτοι ένοπλοι έφηβοι, µε επί κεφαλής, τον νικητή του χαλκίου αγώνος που κρατούσε την ασπίδα του. 
Ακολουθούσαν οι Ιέρειες της Ήρας, ενώ η Αρχιέρεια, ερχόταν στο Ναό πάνω σε άρµα που το έσερνε ζεύγος λευκών βοδιών. 
Μετά ακολουθούσε ο Ιερός Γάµος, ο οποίος ήταν
αναπαράσταση των Θείων Γάµων. 
Στην Ιεροτελεστία αυτή έπαιρναν µέρος οι «Ηρεσίδες», κοπέλες που µετέφεραν τα λουτρά της Ήρας και οι «ανθοφόροι»,κοπέλες που κρατούσαν τα στεφάνια και τα άνθη.
Το ξόανο της Θεάς στολιζόταν µε πέπλους και κοσµήµατα νύφης, ενώ παράλληλα είχε ήδη ετοιµαστεί η νυφική κλίνη, πλεγµένη από τρυφερούς κλώνους αγρίων εαρινών φυτών και µετά ακολουθούσαν θυσίες που λέγονταν
«λέχερνα» (από το λέχος = κλίνη και έρνα = βλαστοί).
Τα Ηραία γιορτάζονταν µε µεγαλοπρέπεια και στη Σάµο. 
Στη διάρκεια τους γινόταν ποµπή από παρθένες και παντρεµένες γυναίκες, οι οποίες φορούσαν τα
πολυτελέστατα ενδύµατα τους, ανδρών και εφήβων ενόπλων. Όταν έφταναν στο Ναό της Θεάς, οι άνδρες κατέθεταν τα όπλα τους στο περίβολο του Ναού και έκαναν δεήσεις προς την Ήρα, ενώ µετά ακολουθούσαν θυσίες στο βωµό της.
Επίσης τα Ηραία γιορτάζονταν και στην Ήλιδα στο «Ηραίον» Ιερό, όπου 16 γυναίκες ύφαιναν κάθε τέσσερα χρόνια ένα πέπλο για την Θεά.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής γίνονταν αγώνες δρόµου παρθένων στο στάδιο
της Ολυµπίας, όπου οι νικήτριες έπαιρναν ως έπαθλο στεφάνι ελιάς και είχαν δικαίωµα να αναθέσουν την εικόνα τους στη Θεά.
 Υπήρχαν τρεις κατηγορίεςαγώνων δρόµου, για κορίτσια, έφηβες και γυναίκες.
Μαζί µε την Ήρα, η γιορτή περιελάµβανε και τιµές προς το Διόνυσο.
 Μέσα στο Ναού του Θεού, οι γυναίκες καλούσαν τον Ταυρόµορφο Θεό µε την επίκληση:

«έλα, ήρωα, Διόνυσε, στο Ναό σου εδώ στην Ηλεία, τον Ιερό, µαζί µε τις Χάριτες στο Ναό σου τρέξε µε τα ταυρίσια πόδια σου. Άξιε ταύρε, άξιε ταύρε»
 («Ελθείν ήρω Διόνυσε Αλείων ες ναόν. Αγνόν συν χαρίτεσσιν ες ναόν τω βοέω ποδί θύων. Άξιε ταύρε, άξιε ταύρε»)


Επίσης οκτώ στάδια έξω από την πόλη µέσα σε ένα
οίκηµα που το φρόντιζαν ιερείς και παρουσία πολιτών και ξένων, µεταφέρονταν τρεις λέβητες, όπου ο καθένας µπορούσε να διαπιστώσει ότι ήταν τελείως άδειοι.
Οι λέβητες, όπως και οι θύρες του οικήµατος σφραγίζονταν. Την άλλη µέρα, οι ιερείς, αφού βεβαιώνονταν πως οι σφραγίδες έµειναν άθικτες πρόσταζαν να ανοιχτεί ο χώρος: Οι λέβητες ήταν γεµάτοι µε κρασί!.
Τα Ηραία γιορτάζονταν µε ποικίλους τρόπους και σε άλλες πόλεις όπως στη Μαντίνεια, στη Μεγαλόπολι, στη Στύµφαλο, στην Κόρινθο, στη Κνωσσό και στην Αθήνα όπου η γιορτή είχε την ονοµασία «Θεογάµια».
 Γιορτάζονταν την 24η του µηνός Γαµηλιώνος και δεν πρέπει να συγχέεται µε την οµότιτλη γιορτή των Συρακουσίων, προς ανάµνηση των γάµων Πλούτωνος – Περσεφόνης (28η µηνός
Αγριανείου).

ΗΡΩΙΣ ΚΑΙ ΧΑΡΙΛΑ
Η Ηρωίς και η Χαρίλα, ήταν Δελφικές γιορτές του Διονυσιακού κύκλου, που τελούνταν κάθε εννέα χρόνια.
Στη γιορτή της Ηρωίδος έπαιρναν µέρος µόνο οι Θυιάδες και το περιεχόµενο των δρωµένων ήταν η αναγωγή της Σεµέλης, µητρός του Διονύσου, από τον Άδη στον πάνω κόσµο, µια αναγωγή που σύµφωνα µε την παράδοση έγινε από τον ίδιο
το Διόνυσο και την οδήγησε στον Όλυµπο µε το όνοµα Θυώνη.
Η Χαρίλα ήταν σύµφωνα µε την παράδοση ένα φτωχό και ορφανό κορίτσι. 
Σε εποχή λιµού πήγε στο βασιλιά των Δελφών να παρακαλέσει για τροφή.
 Εκείνος την έδιωξε κτυπώντας τη µε το σανδάλι του.
 Μετά από αυτό το κορίτσι πήγε και κρεµάστηκε από τη ντροπή του.
 Καθώς ο λιµός συνεχιζόταν, και απλώθηκε στη χώρα αρρώστια, το µαντείο διέταξε να εξιλεώσουν τον άδικο θάνατο της Χαρίλας. 
Αφού βρήκαν το πτώµα, τέλεσαν µία θυσία καθαρµού, την οποία τελούσαν µετά κάθε εννέα χρόνια.
Σύµφωνα µε το τυπικό της αναπαράστασης, ο κορυφαίος θρησκευτικός αξιωµατούχος υπεδύετο τον Βασιλιά και στεκόταν µπροστά από το πλήθος µοιράζοντας κριθάρι και λαχανικά σε πολίτες και ξένους.
 Τότε έφερναν ένα οµοίωµα της Χαρίλας και αφού την άγγιζαν όλοι, ο Βασιλιάς τη µαστίγωνε µε το σανδάλι του. 
Κατόπιν η κορυφαία Ιέρεια των Θυιάδων έπαιρνε το οµοίωµα και το πήγαινε σε µια ρεµατιά.
 Εκεί, αφού του έδεναν ένα σκοινί γύρω από το λαιµό του, 
το έθαβαν εκεί που είχαν θάψει και τη Χαρίλα.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΧΑΛΚΕΙΑ
Τα Ηφαίστεια ήταν γιορτή προς τιµή του Ηφαίστου, ενώ τα Χαλκεία προς τιµή του Ηφαίστου και της Αθηνάς Εργάνης.
Τα Ηφαίστεια τελούνταν στην Αθήνα αρχικά κάθε χρόνο ενώ µετά, όταν ήταν άρχων ο Κηφισοφών (329-328), κάθε πέµπτο έτος. Κατά τη διάρκεια της γιορτής γινόταν µεγάλη θυσία, µουσικοί αγώνες παιδιών και ανδρών και λαµπαδηφορία.
Την διεύθυνση της γιορτής είχαν είκοσι εκλεγµένοι άνδρες, που ονοµάζονταν «Ιεροποιοί» ενώ για τη θυσία και την ποµπή φρόντιζαν διακόσιοι πολίτες.
Τα Χαλκεία γιορτάζονταν την 30η του µηνός Ελαφηβολιώνος. Η γιορτή ετελείτο µόνο υπό των χειρονακτών και ειδικά των σιδηρουργών, οι οποίοι άφηναν τα εργαλεία, που δεν θα ξαναχρησιµοποιούσαν στην εργασία τους, στο Ναό της
Αθηνάς Εργάνης.

ΘΑΛΥΣΙΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑ
Τα Θαλύσια και τα Θεσµοφόρια ανήκουν στο κύκλο εορτών προς τιµή της Δήµητρος.
Συγκεκριµένα τα Θαλύσια ήταν γιορτή που ετελείτο κατά την απαρχή της συγκοµιδής.
Στις τελούµενες θυσίες, οι γεωργοί έφερναν τα πρώτα δηµητριακά της συγκοµιδής και ψάλλοντας ύµνους που διαδήλωναν την ευγνωµοσύνη τους για την ευφορία (ευθαλία) της γης, ενώ συγχρόνως κατασκευαζόταν και ο πρώτος
θαλύσιος άρτος.
Τα Θεσµοφόρια ήταν πανελλήνιος γιορτή όπου µετείχαν µόνο γυναίκες και γιορτάζονταν τον µήνα Πιανεψιώνα.
 Οι πόλεις που τιµούσαν τη Θεσµοφόρο Δήµητρα ήταν πολλές και µεταξύ αυτών η Σπάρτη, η Αθήνα, το Γύθειο, η
Τροιζήνα, τα Μέγαρα, η Αίγινα, η Θήβα, η Ερέτρια, τα Άβδηρα, η Σµύρνη, η Έφεσος, η Μίλητος, η Πέργαµος, η Αλεξάνδρεια, η Λατώ και αναρίθµητες άλλες.
 Ωστόσο, αν και η γιορτή είχε κοινό µήνα εορτασµού σε όλες τις πόλεις, υπήρχαν σηµαντικές διαφοροποιήσεις ως προς τις ηµεροµηνίες τέλεσης και ως προς τη διάρκεια της, αφού αλλού ήταν τριήµερος, όπως στη Σπάρτη, αλλού
τετραήµερος, όπως στην Αθήνα και αλλού δεκαήµερος όπως στις Συρακούσες.
Στην Αθήνα τα Θεσµοφόρια γιορτάζονταν από την 10η ως την 13η του µηνός ενώ την 9η εορτάζοντο τα Στήνια, τα οποία ήταν προεόρτια των Θεσµοφοριών, στο Ιερό της Θεάς στο Δήµο Αλιµούντος, σε ανάµνηση της στιγµιαίας ευαρέσκειας την οποία δοκίµασε η Δήµητρα ακούγοντας τους ευτράπελους
λόγους της γριάς Ιάµβης, όταν κουρασµένη από την αναζήτηση της Κόρης, κάθισε να αναπαυτεί στο Καλλίχορο Φρέαρ της Ελευσίνος.
Στα Στήνια µετείχαν µόνο παντρεµένες γυναίκες και η γιορτή άρχιζε µε θυσία, ενώ σε όλη τη διάρκεια της επικρατούσε ένα κλίµα αστεϊσµού και πειραγµάτων µεταξύ των γυναικών, οι οποίες πρέπει να σηµειωθεί απείχαν από τις αφροδίσιες
δραστηριότητες επί εννέα ηµέρες.
Την 11η του µηνός πανηγυρίζετο η «Άνοδος» µε επίσηµη ποµπή των γυναικών προς την Ελευσίνα, όπου τελούνταν τα Μυστήρια.
 Η ονοµασία «Άνοδος» οφείλετο στην υψηλή τοποθεσία του Ναού προς τον οποίο ανέρχονταν.
Η 12η, η οποία ονοµαζόταν «Μέση», επειδή ήταν το µέσο της γιορτής, ήταν µέρα νηστείας.
 Κατά τη διάρκεια της ηµέρας αυτής οι γυναίκες, οι οποίες σε όλο το διάστηµα της γιορτής απείχαν κάθε επαφής µετά των συζύγων τους, κάθονταν κοντά στο άγαλµα της Δήµητρος πάνω σε στίβα από κλαδιά λυγαριάς, φυτό το οποίο έχει τη δύναµη να καταστέλλει τις φυσικές ορµές και βοηθά την
εµµηνοροή, και έτρωγαν µόνο «σησαµούντες», γλυκά από σπόρους σουσαµιού, κάτι ανάλογο µε το σηµερινό παστέλι. Την ίδια νύκτα γίνονταν οι µυήσεις των γυναικών, που περιελάµβαναν πυρσοφορία, επιδείξεις των Ιερών συµβόλων της Θεάς και οµαδικό χορό.
 Επίσης την ίδια νύκτα έριχναν στα λεγόµενα «χάσµατα
της Δήµητρος και της Κόρης» νεαρά ζωντανά µικρά γουρούνια, σε ανάµνηση του χοιροβοσκού Ευβουλέως, τον οποίο κατάπιε η γη µαζί µε την αγέλη του, όταν ο Πλούτων άρπαξε την Περσεφόνη.
Μαζί µε τους χοίρους έριχναν στα χάσµατα και κλαδιά πεύκου µε κώνους,οµοιώµατα φιδιών και φαλλούς από ζύµη. Την ίδια νύκτα κατέβαιναν στα χάσµατα οι λεγόµενες «Αντλήτριες» και έφερναν πίσω ότι µπορούσαν να
περισυλλέξουν από τα θύµατα, τα οποία αποτίθονταν στους βωµούς και η τέφρα τους εχρησιµοποιείτο αναµεµιγµένη µαζί µε σπόρους ως µέσον γονιµοποιήσεως της γης.
Η 13η µέρα λεγόταν «Καλλιγένεια» και τη διοργάνωση της είχαν αναλάβει οι «Ατθίδες». 
Η γιορτή σήµαινε πανηγυρισµό της ευφορίας της γης και ευτεκνίας και πολυτεκνίας των γυναικών, των οποίων οι λειτουργίες ταυτίζονταν µε τις λειτουργίες της Μεγάλης Μητρός, που γονιµοποιείται από τη βροχή – σπέρµα
του Ουρανού. 
Ήταν επίσης και ο πανηγυρισµός της ιδρύσεως του πολιτισµένου βίου που άρχισε µε την καλλιέργεια της γης. 
Τα Θεσµοφόρια έκλειναν µε τον «ευπαιδίας αγώνα», όπου η µητέρα που είχε γεννήσει το ωραιότερο παιδί του έτους έπαιρνε βραβείο.
Στα Θεσµοφόρια της Σικελίας, αφιερώνονταν στις δύο Θεές, άρτοι ζυµωµένοι από σουσάµι και µέλι που ονοµάζονταν «µέλλοι» και είχαν σχήµα γυναικείου εφηβαίου.
 Στην κυρήνη, οι Θρησκεύτριες έβαφαν το πρόσωπο τους και τα χέρια µε το αίµα των θυσιαζοµένων ζώων, ενώ στην Ερέτρια έτρωγαν τα κρέατα ψηµένα στον ήλιο, σε ανάµνηση της πρωτόγονης ζωής πριν την ανακάλυψη της
φωτιάς.

ΘΑΡΓΗΛΙΑ
Τα Θαργήλια γιορτάζονταν την 16η και την 7η ηµέρα του µηνός Θαργηλιώνος προς τιµή του Απόλλωνος Δηλίου στην Αθήνα, τη Μίλητο, τη Δήλο και πολές άλλες Ιωνικές πόλεις.
Η γιορτή άρχιζε µε θυσία µιας άµναδος και ενός κριού. Ακολουθούσε ποµπή και µετά µουσικοί αγώνες από κυκλικό χορό, όπου ο νικητής έπαιρνε ως βραβείο τρίποδα, τον οποίο αφιέρωνε στο «Πύθιον» Ιερό του Θεού που είχε ιδρυθεί από
τον Πεισίστρατο.
Στη συνέχεια τα παιδιά τοποθετούσαν στις εξώθυρες των οικιών τους την «ειρεσιώνη» δηλαδή κλαδί ελιάς παγκάρπου. Προσφέρονταν θυσίες και καρποί, ενώ από τους πρώτους ώριµους σπόρους ζύµωναν τον άρτο «Θάργηλο».
Ακολουθούσε λιτανεία µε ποµπή προς τιµή του Ηλίου και των Ωρών, ενώ γινόταν η εγγραφή των «εισπονουµένων» σε κάποιον οίκο, στο γένος και τη φρατρία του πατρός, όπως και κατά τα Απατούρια η εγγραφή των γνησίων
τέκνων. Γίνονταν σπονδές προς τιµή του Ηλίου της Σελήνης και της Ηούς και τέλος σε ανάµνηση της σωτηρίας των Αθηνών από το φόρο αίµατος που πλήρωναν στο Μίνωα µε τη βοήθεια του Θησέως, η Ιερά ναύς έστελνε τις προσφορές της πόλεως στο Δήλιο Απόλλωνα.
Όλα αυτά γίνονταν την 7η του µηνός που ήταν η κύρια ηµέρα των Θαργηλίων και η ηµεροµηνία γέννησης του Απόλλωνος. Την προηγούµενη µέρα, 6η του µηνός και γενέθλια της Αρτέµιδος, γινόταν ο καθαρµός της πόλεως και προσφερόταν θυσίες στη Δήµητρα Χλόη, ενώ σύµφωνα µε το τυπικό του
καθαρµού, ένας άνδρας και µια γυναίκα θυσιάζονταν συµβολικά, ο ένας υπέρ των
ανδρών της πόλεως και η άλλη υπέρ των γυναικών, και ονοµάζονταν «φαρµακοί». Οι φαρµακοί δένονταν µε µαλακούς κλώνους ή µε φλοιούς κλώνων συκιάς και περιβάλλονταν ο τράχηλος, του µεν άνδρα µε περιλαίµιο από σκούρα σύκα, της δε γυναίκας από ανοικτόχρωµα σύκα.
Στη συνέχεια τους µαστίγωναν συµβολικά σε όλη τη διαδροµή µε κλώνους και µε τη συνοδεία ειδικής µελωδίας η οποία παιζόταν µε αυλό και ονοµαζόταν «κραδίης νόµος», τους οδηγούσαν σε τόπο παραλιακό έξω από την
πόλη, άναβαν φωτιά µε ξύλα συκιάς και συµβολικά τους θυσίαζαν.

ΘΕΟΙΝΙΑ, ΘΥΡΣΟΦΟΡΙΑ, ΙΟΒΑΚΧΕΙΑ
Οι τρεις αυτές γιορτές ανήκουν στο Διονυσιακό κύκλο εκ των οποίων οι δύο πρώτες είχαν πανελλήνιο χαρακτήρα ενώ η Τρίτη ήταν καθαρά αθηναϊκή.
Συγκεκριµένα τα Θεοίνια γιορτάζονταν στα κατά τόπους «Θεοίνια Ιερά».
 Η ονοµασία αυτή επικράτησε στην Αθήνα ενώ σε άλλες πόλεις ονοµάζονταν Διονύσια.
 Στη γιορτή αυτή, όπως δηλώνει και το όνοµά της, οι πανηγυριστές λάτρευαν το Θεό ως δότη του οίνου µε την επίκληση «Θέοινος».
Τα Θυρσοφόρια ήταν πανηγυρική ποµπή προς τιµή του Διονύσου την εποχή του τρυγητού.
 Οι πανηγυριστές κρατούσαν θυρσούς και αποµίµηση του Θεού και έρχονταν σε ένθεη κατάσταση.
Τα Ιοβάκχεια ήταν γιορτή, η οποία ετελείτο σε ανάµνηση των Θυϊάδων και των Βακχιδών που πορεύονταν από τον Παρνασσό προς τους Δελφούς. 
Η γιορτή γινόταν από το θίασο των Ιοβακχών, ο οποίος ήταν λατρευτικός θίασος του Διονύσου στην Αθήνα.
 Οι θιασώτες είχαν επίκεφαλής τον Ιερέα, τον Αρχιερέα
και άλλους αξιωµατούχους, που οι τίτλοι τους ήταν παρµένοι από τους Σειληνούς και τις Βάκχες.
Οι θιασώτες συνέρχονταν σε συνέλευση την 9η εκάστου µηνός σε ένα οίκηµα που λεγόταν «Βακχείον» όπου ακολουθούσε κοινό γεύµα «εστίασις». 
Μετά κάθονταν πάνω σε στιβάδες κισσού και ακολουθούσε οινοποσία «πόσις».
Εκτός από την µηνιαία συνάντηση υπήρχαν και άλλες κατά την επέτειο της ιδρύσεως του θιάσου και τις γιορτές του Θεού.

ΘΕΟΞΕΝΙΑ – ΘΕΟΦΑΝΙΑ
Οι δύο γιορτές ανήκουν στον Απολλώνιο κύκλο και έχουν ως έδρα τουςΔελφούς.
Τα Θεοφάνια γιορτάζονταν την 7η του µηνός Θεοξενίου και ο εορταζόµενος Θεός φιλοξενούσε και τους άλλους Θεούς. 
Στη γιορτή αυτή, οι πανηγυριστές καλούσαν επιφανή πρόσωπα και από άλλες πόλεις, όπου τους πρόσφεραν
εκλεκτή µερίδα από το συµπόσιο.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής χρησιµοποιούσαν το µεγάλο αργυρό κρατήρα, τον οποίο είχε προσφέρει στον Απόλλωνα ο Κροίσος.
Θεοξένια γιορτάζονταν και σε άλλες πόλεις εκτός απ’ τους Δελφούς. 
Στην Πελλήνη της Αχαϊας τα Θεοξένια περιελάµβαναν αγώνες που γίνονταν κοντά στο ιερό του Θεοξενίου Απόλλωνος. Θεοξένια γιορτάζονταν και στη Τήνο όπου την
επιµέλεια τους την είχαν οι «Θεοξενιστές». 
Στην Πάρο και στον Ακράγαντα τα Θεοξένια γιορτάζονταν προς τιµή των Διοσκούρων.
Τα Θεοφάνια γιορτάζονταν την 7η του µηνός Βυσίου µόνο στους Δελφούς.
 Με τη γιορτή αυτή άρχιζε το Δελφικό έτος και οι θρησκευτές γιόρταζαν την επάνοδο του Απόλλωνος από τη χώρα των Υπερβορίων. 
Η γιορτή αυτή συνέπιπτε µε την έναρξη της ανοίξεως και την εαρινή ισηµερία, ήταν όµως καθαρά τοπικού χαρακτήρα. 
Η Εαρινή Ισηµερία σε άλλες πόλεις γιορταζόταν µε την ονοµασία «Ιλάρια» όπου οι θρησκευτές φορούσαν στο κεφάλι στεφάνι και στο πρόσωπο κωµικά προσωπεία, δείγµατα χαράς και ευθυµίας.

ΙΣΘΜΙΑ
Τα Ίσθµια ήταν µία από τις µεγαλύτερες πανελλήνιες γιορτές προς τιµή του Ποσειδώνος, µε τόπο τελέσεως τον Ισθµό.
Γινόταν κάθε τρίτο έτος, το πρώτο και το τρίτο εκάστης Ολυµπιάδος. 
Το πρώτο έτος τελούνταν το µήνα Εκατοµβαιώνα, ενώ το τρίτο το µήνα Μουνυχιώνα.
Η γιορτή περιελάµβανε αγώνες µουσικούς, κιθαρωδών, αοιδών και ποιητών, στους οποίους µετείχαν και γυναίκες, ενώ στα άλλα αγωνίσµατα έπαιρναν µέρος παιδιά και έφηβοι. Ο στέφανος της νίκης ήταν φτιαγµένος από κλαδιά και φύλλα
πίτυος.
Αρχικά η γιορτή είχε θεσµοθετηθεί από το Σίσυφο προς τιµή του Μελικέρτου, ο οποίος µετά τον πνιγµό του, λατρεύτηκε ως θαλάσια Θεότης, µε το όνοµα Παλαίµων.
 Από την εποχή όµως του Θησέως, η γιορτή θεσπίστηκε προς τιµή τουΠοσειδώνος.
Μεταξύ των επιφανών Ισθµιονικών συγκαταλέγονται ο Κάστωρ, ο Πολυδεύκης, ο Θησεύς, ο Τελαµών, ο Πηλεύς, ο Ηρακλής και ο Ορφεύς.

ΚΑΛΛΙΣΤΕΙΑ
Από την 5η εκατονταετηρίδα πριν την αρχή της χριστιανικής χρονολόγησης,γίνονταν αγώνες κάλλους τόσο µεταξύ γυναικών όσο και µεταξύ ανδρών.
Τους πρώτους γυναικείους αγώνες καθιέρωσε ο τύραννος της Κορίνθου Κύψελος.
Καλλιστεία γίνονταν επίσης στη Λέσβο, στη Τένεδο και σε άλλες πόλεις, όπου συνδυάζονταν µαζί µε τελετουργίες, ενώ τα ανδρικά Καλλιστεία που ονοµάζονταν «αγώνες ευανδρίας» συνδυάζονταν µε αθλητικούς αγώνες.
Οι κριτές, εκτός από την εξωτερική εµφάνιση, έδιναν µεγάλη σηµασία στο ήθος και τη φρόνηση των συναγωνιζοµένων.

ΚΑΛΛΥΝΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ
Τα Καλλυντήρια και τα Πλυντήρια ήταν αθηναϊκές γιορτές προς τιµή της Αθηνάς το µήνα Θαργηλιώνα.
Συγκεκριµένα τα Καλλυντήρια τελούνταν την 19η του µηνός και το τυπικό περιελάµβανε τον φυσικό αλλά τελετουργικό καθαρισµό του Παρθενώνος.
Τα Πλυντήρια τελούνταν την 25η του µηνός και ήταν η συνέχεια των Καλλυντηρίων. 
Μετά από σεµνή ποµπή γινόταν το πλύσιµο του ξοάνου της Θεάς στα νερά του Φαλήρου, από θρησκευτές του γένους των Πραξιεργηδών καιεπιστροφή του στον Παρθενώνα τη νύχτα, υπό το φως δαδηφόρων και τελούνταν θυσία.
Στην ποµπή υπήρχε και η «Ηγητήριος Παλάθη», δηλαδή µάζα συµπιεσµένων ξηρών σύκων.
 Η Ηγητήριος Παλάθη φερόταν σε ανάµνηση της ευρέσεως της τροφής των σύκων, η οποία θεωρείται το πρώτο βήµα προς τον πολιτισµό.
Επίσης ο Αριστοτέλης στα σωζόµενα αποσπάσµατα απ’ το βιβλίο του «Συµπόσιο ή περί µέθης» αναφέρει, ότι κάποιος ιεροφάντης του είχε πει, πως το σύκο προσφέρεται στους Θεούς, ότι συνοδεύει κάθε θυσία στο βωµό και ότι είναι το
καλύτερο λιβάνι για θυµίαµα.

ΚΑΡΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΒΔΟΜΗ
Τα Κάρνεια και η Εβδόµη ήταν γιορτές της Σπάρτης προς τιµή του Απόλλωνος.
Συγκεκριµένα, τα Κάρνεια γιορτάζονταν ανά τετραετία προς τιµή του Καρνείου Απόλλωνος.
Διαρκούσαν εννέα µέρες, από την 7η ως 15η του µηνός Καρνείου και ήταν πολεµικού χαρακτήρος.
 Αρχικά ο Κάρνειος λατρεύτηκε ως Θεός προστάτης
της γονιµότητας και της συγκοµιδής των καρπών, αλλά αργότερα ταυτίστηκε µε τον Απόλλωνα.
Οι θυσίες γίνονταν από τον ιερέα που λεγόταν «Αγήτης» και τον βοηθούσαν στο έργο του οι λεγόµενοι «Καρνεάτες», οι οποίοι ήταν άγαµοι, εκλέγονταν µε κλήρο και ήταν απαγορευµένο σ’ αυτούς να παντρευτούν µέσα στην επόµενη τετραετία.
Οι «καρνεάτες» έµεναν κατά τη διάρκεια της γιορτής σε σκηνές έξω από τη πόλη.
 Μέσα σ’ αυτές µετείχαν στη γιορτή, συντρώγοντας οι εννέα Καρνεάτες, τρεις ανά κάθε σκηνή. Αυτό το µέρος της γιορτής λεγόταν «επισκήνια» και οι Καρνεάτες ήταν υποχρεωµένοι να υπακούουν σε όλα τα προστάγµατα του Κήρυκος. 
Από το 676 της αρχαίας χρονολόγησης η γιορτή απόκτησε ιδιαίτερη λαµπρότητα και εµπλουτίστηκε µε µουσικούς αγώνες και απαγγελία των ωδών του Τερπάνδρου.
Τα Κάρνεια εκτός από τη Σπάρτη γιορτάζονταν επίσης στη Σικυώνα, τη Μεσσήνη, τη Θήρα και την Κυρήνη.
Η Εβδόµη ετελείτο την 7η εκάστου µηνός προς τιµή του Απόλλωνος
Εβδοµαγέτου επειδή ο αριθµός επτά είναι ο ιερός αριθµός του Θεού. Η γιορτή περιελάµβανε θυσίες και ποµπή στην οποία ηγούντο επτά νέοι και επτά νέες.

KΙΣΣΟΤΟΜΟΙ
Οι Κισσοτόµοι ήταν γιορτή των Φλιασίων της Αργολίδος προς τιµή της πανάρχαιας Θεάς Δίας, η οποία αργότερα ονοµάστηκε Γανυµήδα και τελικά ταυτίστηκε µε την Ήβην.
 Η γιορτή ετελείτο κάθε χρόνο στο ιερό της Θεάς που
βρισκόταν µέσα σε άλσος, στην ακρόπολη της Φλιούντος.
Η γιορτή αυτή διαρκούσε µερικές µέρες που ονοµάζονταν «Κισσοτόµοι ηµέραι», επειδή κατά τη διάρκεια τους οι θρησκευτές έκοβαν κισσό και έπλεκαν στεφάνια.
Ήταν η µεγαλύτερη γιορτή των Φλιασίων, ειδικά γιορτή των ικετών, όπου οι δούλοι και οι δεσµώτες εύρισκαν προστασία κοντά στη Θεά.

ΚΟΜΥΡΙΑ
Κόµυρος ήταν ένα από τα επίθετα του Διός στην Αλικαρνασσό. Αρχικά οΚόµυρος ήταν τοπική θεότης των Καρών που λατρευόταν στα Κόµυρα, στο Κοµύριο Ιερό και αργότερα ταυτίστηκε µε το Δία. Προς τιµή του Κοµύρου
ετελείτο γιορτή µε το όνοµα Κοµύρια, ενώ υπήρχε και µήνας µε το όνοµα Κοµύριος.
Η γιορτή ετελείτο στη Στρατονικεία στα Πανάµαρα, όπου υπήρχε Ναός του Πανάµαρου Διός. Επίσης υπήρχε άλλη µια γιορτή µε το ίδιο όνοµα και περιλάµβανε ποµπή µε το ξόανο του Διός και Μυστήρια. Η πρώτη γιορτή διαρκούσε δέκα µέρες, ενώ η δεύτερη δύο µέρες.

ΚΟΡΑΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΕΙΑ
Τα Κοράγια και Κόρεια ήταν γιορτές προς τιµή της Δήµητρος και της Περσεφόνης. Τα Κοράγια γιορτάζονταν στη Μαντινεία µέσα στο «Κοράγιο» το οποίο αποτελούσε ιδιαίτερο τµήµα του ναού της Δήµητρος και της Περσεφόνης στην περιοχή. 
Η γιορτή ετελείτο από ιδιαίτερα σωµατεία ιερέων και ιερειών που ονοµάζονταν «Κοραγοί».
Η γιορτή περιελάµβανε θρησκευτικές ποµπές, οι οποίες σχετίζονταν µε τον προσφερόµενο πέπλο προς τη Θεά.
 Στο ίδιο διαµέρισµα του Ναού υπήρχε άσβεστο πυρ και φλεγόταν από Κοραγούς Εστιάδες.
Τα Κοράγια τελούνταν την 30η εκάστου µηνός πάντα µέσα στο «Κοράγιο», που τις άλλες µέρες του µηνός έµενε κλειστό.
Τα Κόρεια γιορτάζονταν στην Αρκαδία, την Αλεξάνδρεια και τις Συρακούσες,όπου πανηγυρίζονταν την 14η Πανάµου και ήταν αντίστοιχα µε τα Ελευσίνια Μυστήρια της Αττικής.
 Κατά τη διάρκεια της γιορτής, γινόταν αναπαράσταση
της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα και ονοµαζόταν «καταγωγή της Κόρης».

ΚΡΟΝΙΑ
Τα Κρόνια ήταν γιορτή προς τιµή του Κρόνου τη νύκτα της Εαρινής Ισηµερίας,από τους ιερείς του που ονοµάζονταν «Βασιλείς» στην Ολυµπία. Η γιορτή γινόταν µέσα στο «Κρόνιον» Ιερό και ακολουθούσε στη κορυφή του «Λόφου του Κρόνου» µεγαλοπρεπέστατη θυσία. Κρόνια γιορτάζονταν και στην Αθήνα την 12η του µηνός Εκατοµβαιώνος µε κοινές ευχαριστήριες θυσίες στον Κρόνο και την Ρέα για το τέλος της συγκοµιδής.
Άλλες περιοχές που λάτρευαν τον Κρόνο ήταν η Χαιρώνεια, το Πήλιο, η Θήβα,η Αρκαδία, οι Μικρασιατικές ακτές και τα νησιά του Αιγαίου.

ΛΑΓΥΝΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΗΝΑΙΑ
Τα Λαγυνοφόρια και τα Λήναια ήταν γιορτές του Διονυσιακού κύκλου.
Τα Λαγυνοφόρια γιορτάζονταν στην Αλεξάνδρεια και θεσµοθετήθηκαν από τον Πτολεµαίο Διόνυσο. Η γιορτή περιελάµβανε συµπόσιο, στο οποίο οι πανηγυριστές έφερναν το φαγητό τους και µία υδρία µε κρασί, ενώ µετά το τέλος του συµποσίου εξέρχονταν στους δρόµους.
Τα Λήναια γιορτάζονταν στην Αθήνα από την 8η ως την 12η του µηνός Γαµηλιώνος στο Ναό του Ληναίου Διονύσου, που βρισκόταν κοντά στο Διονυσιακό Θέατρο. Τα Λήναια περιελάµβαναν ποµπή και αγώνες τραγωδών και
κωµωδών. Η ποµπή κατέληγε στο Λήναιο και εκεί θυσίαζαν τράγο, ενώ χορός µαινάδων γύρω απ’ το βωµό έψαλλε διθυραµβικές ωδές στο Θεό, αρχίζοντας µε την προσφώνηση «Σεµέλι Ίακχε Πλουτοδότα».

ΛΕΡΝΑΙΑ ΚΑΙ ΜΕΙΖΩΝ ΤΕΛΕΤΗ
Τα Λέρναια και η Μείζων τελετή ήταν γιορτές προς τιµή της Δήµητρος.
Τα Λέρναια ήταν γιορτή των Αργείων στη Λέρνη προς τιµή της «Λερναίας» Δήµητρος στο ιερό άλσος που βρισκόταν κοντά στην πηγή του Αµφιαράου και κοντά στο χάσµα, όπου κατά την Πελοποννησιακή παράδοση, εξαφανίστηκε ο
Πλούτων όταν άρπαξε την Περσεφόνη.
Η γιορτή περιελάµβανε µυστήρια και επειδή ετιµάτο και ο Διόνυσος, γινόταν χρήση φαλλικών συµβόλων, ενώ µετείχαν και θυιάδες µε θυρσούς. Το πυρ για τις ιεροτελεστίες φερόταν απ’ τους Αργείους από το Ιερό της Πυρωνείας Αρτέµιδος, που βρισκόταν στο όρος Κράθις.
Οι θρησκευτές ξεκινούσαν το βράδυ από την Αλκυονία λίµνη κρατώντας θυρσούς και προχωρούσαν σαλπίζοντας και καλώντας τον Διόνυσο.
 Μετά θυσίαζαν κριό προς τιµή του Πυλαόχου Άδου και έριχναν τα τεµαχισµένα µέλη του στο χάσµα όπου αυτός είχε εξαφανιστεί µαζί µε την Κόρη.
Η Μείζων τελετή γινόταν προς τιµή της Κιδαρίας Δήµητρος. Στη γιορτή αυτή ο Ιερεύς έπαιρνε από το Ναό της Θεάς την προσωπίδα της, την φορούσε και εκπροσωπόντας την, κτυπούσε µε τη ράβδο του το έδαφος, αποσκοπώντας στη
γονιµοποίηση της γης.


 (Σύµφωνα µε το Θεουργικό αξίωµα «όπως επάνω, έτσι και κάτω», ο Ιερεύς φορούσε την προσωπίδα της Θεάς και κατά ένα θεουργικό τρόπο αφού εκφωνούσε τους αρµόδιους επικλητικούς λόγους προς τη Θεά,µετουσιωνόταν στην ίδια τη Θεά και γονιµοποιούσε τη γη µε το κτύπηµα της ράβδου.
 Το αποτέλεσµα ερχόταν εν καιρώ αφού σύµφωνα µε τις αρχές της θεουργίας, αν λειτουργήσουµε µε κάποιο συγκεκριµένο µιµητικό τρόπο σε κάποιο σύµβολο του αντικειµένου που θέλουµε να επηρεάσουµε , οι Κοσµικές
δυνάµεις επιδρούν πάνω στο αντικείµενο που µας ενδιαφέρει, παρασυρόµενες από το ότι ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ).

ΛΙΚΝΙΤΗΣ
Ο Λικνίτης ήταν Δελφική γιορτή τελουµένη ανά οκταετία, προς τιµή του Διονύσου Λικνίτου.
 Στη γιορτή αυτή πανηγυριζόταν η γέννηση του Θεού και οι
Βάκχες έρχονταν στους Δελφούς, ενώνονταν µε τις τοπικές ιέρειες του Διονύσου, τις λεγόµενες Θυιάδες, και ανέβαιναν στη κορυφή του Παρνασσού για να τελέσουν τα Ιερά του Μυστήρια.

ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΜΠΑΙΑ
Τα Μαιµακτήρια και τα Ποµπαία ήταν γιορτές προς τιµή 
του Διός Μαιµάκτου και του Διός Μειλιχίου το µήνα Μαιµακτηριώνα στην Αθήνα.
Ο Δίας Μαίµακτος είναι ο ενθουσιώδης και ταρακτικός, που ταράζει τον ουρανό και προαναγγέλει την έναρξη του χειµώνα.
 Τα Μαιµακτήρια περιελάµβαναν δεήσεις προς τον Νεφελεγέρετη και Ερίγδουπο Δία, για να γίνει µειλίχιος το χειµώνα.
 Επίσης η γιορτή περιελάµβανε χορούς ανδρών στο θέατρο,
που ήταν µεταµφιεσµένοι σε Βάκχες, Νύµφες και Ώρες, ντυµένοι βαριά και µε πέπλους, πανηγυρίζοντας την έναρξη του χειµώνα.
Τα Ποµπαία ήταν καθαρτήρια γιορτή για την καλή σπορά, µε περιφορά του Κηρυκείου (ποµπού) και του «Διός Κωδίου», το οποίο ήταν δέρµα θυσιαζοµένου µαύρου κριού στο Μειλίχιο Δία, πάνω στο οποίο γίνονταν ατοµικοί ή οµαδικοί
καθαρµοί, ενώ συγχρόνως περιφερόταν για να µαζέψει κάθε είδους µίασµα και πεταγόταν µακρυά.

ΝΕΜΕΑ
Τα Νέµεα, ήταν πανελλήνιος γιορτή προς τιµή του Διός στην κοιλάδα της Νεµέας, που βρισκόταν µεταξύ των πεδιάδων των Κλεωνών και του Φλιούντος.
Σύµφωνα µε την παράδοση, η περιοχή αυτή επιλέχτηκε ως τόπος εορτασµού των Νεµέων από τον Αργείο βασιλιά Άδραστο, επειδή στο σηµείο εκείνο κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Επτά επί Θήβαις, συνάντησε τη βασίλισσα της Λήµνου Υψιπύλη µε το γιο της Οφέλτη, γιο του ιερέως της Νεµέας Λυκούργου, και οδηγήθησαν από αυτόν σε γειτονική πηγή επειδή διψούσαν.
 Ένα φίδι όµως δάγκωσε τον Οφέλτη και πέθανε.
Οι Αργείοι αρχηγοί ίδρυσαν τα Νέµεα προς τιµή του. Σύµφωνα µε άλλη εκδοχή τα Νέµεα ιδρύθηκαν από τον Ηρακλή σε ανάµνηση της νίκης του κατά του λέοντος της Νεµέας.
Τα Νέµεα γιορτάζονταν κάθε δύο χρόνια, το δεύτερο και τέταρτο έτος εκάστης Ολυµπιάδος, το µήνα Εκατοµβαιώνα. Οι αγώνες διεξάγονταν εντός του ιερού χώρου του Ναού του Νεµείου Διός όπου υπήρχε ιππόδροµος και στάδιο.
Οι αγώνες διαρκούσαν πολλές ηµέρες και – όπως σε όλες τις πανελλήνιες εορτές – επικρατούσε εκεχειρία. 
Μετά τη θυσία στο Νέµειο Δία, άρχιζαν τα γυµνικά και
ιππικά αγωνίσµατα, τα οποία ήταν στάδιο, δόλιχος, δρόµος ίππειος, δρόµος οπλιτών, πάλη, πυγµή, παγκράτιο, πένταθλο, άρµα. 
Για τους γυµνικούς αγώνες υπήρχαν τρεις κατηγορίες αθλητών, παιδιά, έφηβοι και άνδρες.
 Επίσης η γιορτή ήταν εµπλουτισµένη µε αγώνες µουσικούς και δραµατικούς, ενώ το έπαθλο των νικητών ήταν στεφάνι από χλωρό σέλινο.
Αρχικά αγωνοθέτες των Νεµέων ήταν οι Κλεωνείς, επειδή ο τόπος εκείνος ανήκε στη δικαιοδοσία των Κλεωνών. 
Αργότερα όµως, από το 460 της αρχαίας χρονολόγησης ανέλαβαν τη διεξαγωγή της γιορτής οι Αργείοι.
Νέµεα επίσης διεξάγονταν στα Μέγαρα, στην Αίτνα της Σικελίας και στην Αγχίαλο της Θράκης.
Τα Νέµεα, µετά από δύο χιλιάδες χρόνια απουσίας τους µετά τα διατάγµατα των χριστιανών αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, έδωσαν το τελειωτικό ράπισµα σε όλους όσους ισχυρίζονται χαιρέκακα ότι ο ελληνικός κόσµος είναι ανεπίστρεπτο παρελθόν.
Μετά την πρωτοβουλία των κατοίκων της Νεµέας και την οικονοµική συνεισφορά ελληνιστών της Ευρώπης, τα Νέµεα αναβίωσαν µε όλη τους την µεγαλοπρέπεια την 1η
Ιουνίου του 1996.
 Η συµµετοχή ήταν πολύ µεγάλη. 
Ενώ οι ύµνοι προς τιµή του Νεµίου Διός και της Γης, οι αρχαίες φορεσιές των αθλητών και το έπαθλο του κοτίνου άφησε σε όλους την εντύπωση ότι η γιορτή δεν είχε ένα χαζοχαρούµενο φολκλορικό και λαογραφικό χαρακτήρα, αλλά ότι ήταν µια ΣΟΒΑΡΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΩΝ
ΕΙΩΘΟΤΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΖΟΜΕΝΩΝ αυτού του τόπου. 
Εάν µαζί µε τα Νέµεα εντάξουµε στα ίδια πλαίσια και την αναβίωση του Παγκρατίου που σύντοµα θα γίνει Ολυµπιακό
άθληµα, καθώς επίσης και την αναβίωση των Παναθηναίων στο Νασβιλ της Αµερικής από τον «Ορφικό θίασο» του Shawn Eyer και άλλων παγανιστικών οµάδων και ατόµων,
τότε οι οιωνοί είναι σαφείς. ΣΑΦΕΣΤΑΤΟΙ!

ΟΛΥΜΠΙΑ
Τα Ολύµπια ήταν η δηµοφιλέστερη γιορτή των πανελλήνων µε κέντρο την Ολυµπία. 
Εκτός όµως από αυτή τη γιορτή, από το έτος 556 της αρχαίας χρονολόγησης, άρχισαν να γιορτάζονται Ολύµπια και σε άλλες πόλεις, ενώ από το έτος 516 γιορτάζονταν Ολύµπια και απ’ τους Έλληνες της Ιωνίας και της
Σικελίας.
Έτσι λοιπόν έχουµε Ολύµπια στην Αθήνα, τα οποία ιδρύθηκαν από τον Πεισίστρατο µε την ευκαιρία της θεµελίωσης του Ναού του Ολυµπίου Διός, το λεγόµενο Ολυµπείον, στις όχθες του Ιλισσού το 530 της αρχαίας χρονολόγησης.
Τα Ολύµπια γιορτάζονταν την 19η του µηνός Μουνυχιώνος στο περίβολο του Ναού.
Ολύµπια γιορτάζονταν και στις Αιγαίς της Μακεδονίας, τα οποία ιδρύθηκαν από τον Αλέξανδρο το 335 της αρχαίας χρονολόγησης, προς τιµή του Διός και των Μουσών. 
Η γιορτή περιελάµβανε γυµνικούς, ιππικούς και µουσικούς
αγώνες.
Στους µεταχριστιανικούς χρόνους υπήρχαν Ολύµπια στη Βέροια και ιδρύθηκαν από το Γόρδιο τον Ευσεβή το 242. Επίσης στην Έφεσο, στη Νίκαια της Βιθυνίας, στη Νικόπολη της Ηπείρου, στην Αντιόχεια της Συρίας που θεσπίστηκαν το έτος 45 και διαρκούσαν 45 µέρες κατά το µήνα Πάνεµο και Λώον (Ιούλιο-Αύγουστο), στη Σµύρνη και στη Τεγέα, στην Τύρο δε κάθε πενταετία, προς τιµή του Ηρακλέους και στην Αλεξάνδρεια από το έτος 176 προς τιµή του Μάρκου Αυρηλίου, ο οποίος έφερε τον τίτλο Ολύµπιος!!!
Οι λεγόµενοι Ολυµπιακοί αγώνες σύµφωνα µε την παράδοση, καθιερώθηκαν από τους Ιδαίους Δακτύλους της Κρήτης, σύµφωνα δε µε άλλη παράδοση από τον βασιλιά της Ήλιδος, τον Αέθλιο. 
Ενώ κατά µια Τρίτη παράδοση όταν ο Πέλοψ νίκησε σε αρµατοδροµία τον βασιλιά της Πίσης Οινόµαο, και πήρε ως
έπαθλο την κόρη του, η οποία ίδρυσε προς τιµή της Ήρας αγώνα δρόµου παρθένων.
Τα Ολύµπια γιορτάζονταν κάθε τετραετία το µήνα Απολλώνιο από την 10η ως την 16η . 
Η πρώτη και τελευταία µέρα των γιορτών ήταν αφιερωµένη
αποκλειστικά στις Θυσίες και τις ιεροπραξίες. 
Την προτεραία της ενάρξεως των αγώνων, γινόταν η επίσηµη τελετή της ορκωµοσίας των αθλητών µαζί µε τους γονείς και τους γυµναστές τους, µπροστά στο άγαλµα του Ορκίου Διός. Αφού θυσίαζαν έναν αγριόχοιρο, µπροστά στα αιµατοβαµµένα κρέατα, ορκίζονταν ότι
δεν θα µεταχειρίζοντο τεχνάσµατα για τη νίκη και ότι θα συµµορφώνονταν προς τους κανονισµούς. 
Η έναρξη των αγώνων γινόταν µόλις οι Ελλανοδίκες, που ήταν
ντυµένοι µε πορφύρα και εστεµµένοι µε δάφνη, ελάµβαναν τη θέση τους.

Το πρόγραµµα των Ολυµπίων είχε ως εξής :

10η – θυσίες βοδιών, όρκοι των αθλητών και των Ελλανοδικών, σπονδές στον τάφο του Πέλοπος.

11η – Αγωνίσµατα : στάδιον, δίαυλος, δόλιχος.

12η –Πένταθλον, στεφανηφορία και θυσίες εκ µέρους των αθλητών.

13η –Πάλη , πυγµαχία, παγκράτιο

14η –Στάδιο παίδων, πάλη παίδων, πυγµαχία παίδων, οπλίτης.

15η –Τέθριππον, κέλης, απήνη, κάλπη, συνωρίς, τέθριππον πωλικόν, συνωρίς πωλική, κέλης πωλικός, στεφανηφορία και θυσίες εκ µέρους των νικητών των τριών τελευταίων ηµερών.
16η –Ποµπή και παρέλαση. Εκατόµβη στο βωµό του Ολυµπίου Διός προς τιµή όλων των Ολυµπίων Θεών στο Πρυτανείο.

Στην τελευταία µέρα, η οποία έκλεινε τα Ολύµπια, την επίσηµη ποµπή αποτελούσαν οι Ολυµπιονίκες , οι Ελλανοδίκες, οι θεωροί των άλλων πόλεων και το πλήθος των θεατών.


 Οι θυσίες γίνονταν στο βωµό του Ολυµπίου Διός, τα εναγίσµατα στους βωµούς των άλλων Ιερών προς τιµή των ηρώων, ενώ σε όλες αυτές τις ιεροπραξίες προϊστατο η ιέρεια της Δήµητρος.

ΟΜΟΛΩΙΑ, ΧΘΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΗΡΟΣΙΑ
Οι τρεις αυτές γιορτές ανήκουν στο κύκλο εορτών προς τιµή της Δήµητρας, µε τόπους τελέσεως τη Θήβα, την Ερµιόνη και την Αθήνα αντίστοιχα.
Τα Θηβαϊκά Οµολώια γιορτάζονταν το µήνα Οµολώιο προς τιµή της Δήµητρος Οµολωίας και του Δία Οµολωίου και στηρίζονται στην εξής παράδοση : 
Κάποτε η θηβαία µάντις Οµολώια, πήγε στους Δελφούς για να ρωτήσει το µαντείο σχετικά µε κάποια συµφορά που είχε συµβεί στη Θήβα.
Το µαντείο απάντησε να ιδρύσουν οι θηβαίοι ιδιαίτερη λατρεία της Δήµητρος και του Δία. 
Η λατρεία αυτή έλαβε το όνοµά της από την Οµολώια.
Τα Χθόνια ήταν θερινή γιορτή προς τιµή της Χθόνιας Δήµητρος. 
Κατά τη διάρκεια της κάτοικοι της Ερµιονίδας στεφανωµένοι µε κοσµοσάνταλο πήγαιναν εν ποµπή στο Ναό της Θεάς, στο ιερό της οποίας τέσσερεις αγελάδες τη µία µετά την άλλη. Στο σηκό του Ναού βρισκόνταν τα λατρευτικά αγάλµατα της
Δήµητρος και της Αθηνάς, ενώ στον περίβολο, βρίσκονταν τα αγάλµατα των ιερειών που είχαν πεθάνει.
Τέλος τα αθηναϊκά Προηρόσια γιορτάζονταν την 5η του µηνός Πυανεψιώνος και περιελάµβαναν θυσίες βοδιών στη Δήµητρα και την Περσεφόνη για εξασφάλιση ευφορίας της γης πριν από το οργωµά της.

ΟΞΥΘΥΜΙΑ
Τα Οξυθύµια ήταν οικιακοί καθαρµοί στο όνοµα της Εκάτης. Οι θρησκευτές σκούπιζαν τις οικίες τους και εξάγνιζαν τον αέρα τους µε θυµιάµατα. Στη συνέχεια µάζευαν τα απορρίµατα σε ειδικό πήλινο δοχείο («καθάρµατα» εκ της κάθαρσης). 
Οι θρησκευτές µετέφεραν τα «καθάρµατα» σε ένα σταυροδρόµι και τα πετούσαν µε την πλάτη γυρισµένη 
προς αυτά, έτσι ώστε τα µιάσµατα και οι αρνητικές ενέργειες να παραδίνονται στην φύλαξη της Θεάς.

ΟΣΧΟΦΟΡΙΑ
Τα Οσχοφόρια γιορτάζονταν την 8η του µηνός Πυανεψιώνος προς τιµή του Διονύσου και της Αριάδνης.
 Το όνοµα της γιορτής οφείλεται στο ότι κατά τη γιορτή δύο νέοι, που ονοµάζονταν «οσχοφόροι», έχοντας στη ζωή και τους δύο γονείς, φορούσαν γυναικεία ρούχα και κρατούσαν όσχους, δηλαδή κλάδους αµπέλου γεµάτους από σταφύλια. Οι νέοι αυτοί προηγούντο της ποµπής που ξεκινούσε απ’ το Ναό του Διονύσου και κατέληγε στο Ναό της Αθηνάς Σκιράδος που βρισκόταν στο Φάληρο. 
Η ποµπή αποτελείτο από νέους που κρατούσαν όσχους και από χορό που τραγουδούσε οσχοφορικούς ύµνους και χόρευαν ανάλογους χορούς, καθώς και από γυναίκες, που ονοµάζονταν «Δειπνοφόροι»,επειδή ως εκπρόσωποι των µητέρων των οσχοφόρων κοριτσιών έφεραν χάριν αυτών δείπνα, που αποτελούνταν από προϊόντα της γης.
Κατά την προσφορά των θυσιών, οι θρησκευτές στεφάνωναν το Κηρύκειο του Κήρυκος και φώναζαν «εµελεύ, ιού, ιού». Η γιορτή ήταν εµπλουτισµένη και µε αγώνες δρόµου µεταξύ εφήβων, όπου έτρεχαν οσχοφούντες απ’ το Ναό του
Διονύσου µέχρι το Ναό της Αθήνας Σκιράδος.
 Ο Νικητής κέρδιζε κύλικα που λεγόταν «πενταπλόα» και περιείχε κρασί, µέλι, άλφιτα και λάδι.
Σύµφωνα µε την παράδοση τη γιορτή αυτή την καθιέρωσε ο Θησεύς σε ανάµνηση της νίκης του κατά του Μινώταυρου.

ΠΑΜΒΟΙΩΤΙΑ, ΠΡΟΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΙΚΙΑ
Τα Παµβοιώτια, τα Προχαριστήρια και τα Συνοίκια ήταν γιορτές προς τιµή της Αθηνάς.
Τα Παµβοιώτια γιορτάζονταν στην κορώνεια προς τιµή της Ιτωνίας Αθηνάς και ήταν κοινή γιορτή για όλες τις πόλεις 
τής Βοιωτίας. 
Η γιορτή είχε ως µήνα τελέσεως τον Παµβοιώτιο και κατά την διάρκεια της αναστέλλονταν οι τυχόν πολεµικές συγκρούσεις µεταξύ των Βοιωτών.
Τα Προχαριστήρια γιορτάζονταν στη Αθήνα το µήνα Ελαφηβολιώνα, όπου πανηγυρίζονταν ο ερχοµός της άνοιξης.
Τέλος, τα Συνοίκια γιορτάζονταν την 16η του µηνός Εκατοµβαιώνος επίσης στην Αθήνα, προς τιµή της πολιούχου Αθηνάς Παλλάδος, σε ανάµνηση της ένωσης των Αθηναίων και της δηµιουργίας της πόλης τους από τον Θησέα. 
Η γιορτή περιελάµβανε θυσία προς την Αθηνά και σπονδές προς την Θεά Ειρήνη.

ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ
Τα Παναθήναια ήταν η µεγαλύτερη γιορτή των Αθηνών προς τιµή της πολιούχου Παλλάδος Αθηνάς. Τα Παναθήναια χωρίζονταν σε Μικρά και σε Μεγάλα. 
Τα Μικρά γιορτάζονταν κάθε χρόνο και τα Μεγάλα κάθε τέσσερα χρόνια.
Η γιορτή ανάγεται στον ήρωα των Αθηνών Εριχθόνιο, ο οποίος, αφού έστησε στην Ακρόπολη ξόανο της Θεάς, ίδρυσε αγώνες, οι οποίοι ονοµάστηκαν «Αθήναια». 
Οι εορταστικοί αυτοί τοπικοί αγώνες έγιναν κοινοί για όλη την
Αττική επί των ηµερών του Θησέως, µε την υπαγωγή των συνοικισµών και Δήµων της Αττικής στο άστυ των Αθηνών, οπότε και ονοµάστηκαν «Παναθήναια» ως γιορτή της ενοποιήσεως των συνοικισµών και προς τιµή της νίκης της Αθηνάς κατά των Γιγάντων.
Στην αρχή η γιορτή γινόταν κάθε χρόνο. Επί Πεισιστράτου όµως θεσπίστηκε να γίνεται κάθε τετραετία, µε τάση να γίνει πανελλήνιος, αντί του µέχρι τότε καθαρά τοπικιστικού χαρακτήρος. Αργότερα επί Περικλέους, απόκτησε
µεγαλύτερη αίγλη και θεσπίστηκαν ψηφίσµατα συµµετοχής των συµµάχων των Αθηναίων στη Μεγάλη θυσία των Παναθηναίων.
Οι Παναθηναϊκοί αγώνες περιελάµβαναν αγώνες µουσικούς, γυµνικούς,ιππικούς, πυρρίχης, ευανδρίας, λαµπαδηδροµίας, παννυχίδος και «νεών αµίλλης». 
Ο µουσικός αγών διεξαγόταν στο Ωδείο του Περικλέους, στη
νοτιοανατολική κλιτύ της Ακροπόλεως, κοντά στο θέατρο του Διονύσου και έπαιρναν µέρος οι ραψωδοί που απήγγειλαν τα Οµηρικά Έπη και οι µουσικοί που τραγουδούσαν µε τη συνοδεία κιθαρωδών και αυλωδών, λυρικά τραγούδια.
Επίσης διεξάγονταν αγώνες µεταξύ κιθαρωδών και αυλωδών. Στους νικητές έκαστου αγωνίσµατος, έδιναν χρηµατικό βραβείο και στον πρώτο µεταξύ των νικητών, στεφάνι.
Οι γυµνικοί αγώνες διεξάγονταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο, στην αριστερή όχθη του Ιλισσού. 
Διαρκούσαν δύο µέρες και περιελάµβαναν δρόµο, πάλη, παγκράτιο και πένταθλο. Έπαιρναν µέρος τρεις κατηγορίες αθλητών : παιδιά, έφηβοι και άνδρες. 
Τα παιδιά αγωνίζονταν στο δόλιχο, το στάδιο, το δίαυλο, την πάλη, την πυγµή και παγκράτιο. Οι άνδρες στο δόλιχο, το στάδιο, τον δίαυλο, τον ίππιο, το πένταθλο, την πάλη, την πυγµή, το παγκράτιο και τον οπλίτη.
Οι νικητές των αγώνων έπαιρναν ως έπαθλο «παναθηναϊκούς αµφορείς» γεµάτους λάδι. Οι παναθηναϊκοί αµφορείς είχαν στη κοιλιά τους την εικόνα της Αθηνάς Ορθίας και γύρω από αυτή την επιγραφή «των Αθήνηθεν άθλων» και από την άλλη παράσταση σκηνή γυµνικού αγωνίσµατος.
Ο ιππικός αγών διεξαγόταν στον ιππόδροµο των Αθηνών, ο οποίος βρισκόταν στη θέση «Εχελίδαι», κοντά στον Πειραιά και ήταν χώρος οκτώ σταδίων. 
Οι ιππικοί αγώνες αποτελούνταν από αγώνες ίππων µε αναβάτη ή αρµατοδροµίες.
Οι ιππικοί αγώνες διαρκούσαν δύο µέρες.

Την πρώτη µέρα διεξάγονταν :
α) αγών «εκ των πολιτών» : δύο διαγωνίσµατα του αποβάτου και τέσσερεις δρόµοι µε το άρµα.
β) αγών «εκ των φυλάρχων» : τρεις δρόµοι.
γ) αγών «εκ των ιππίων» : τρεις δρόµοι.

Την δεύτερη µέρα διεξάγονταν :
«αγών εκ πάντων» και «αγών εκ των πολιτών» µε άρµατα µάχης και παρελάσεως. Σε αυτούς τους ιππικούς αγώνες µπορούσαν να πάρουν µέρος όλοι οι Έλληνες, αλλά και ξένοι.

Η γιορτή περιελάµβανε επίσης και τον χορό «Πυρρίχη», ο οποίος ήταν χορός µε όπλα, σε ανάµνηση του ότι η πάνοπλος Θεά Αθηνά χόρεψε µετά τη νίκη της εναντίον των γιγάντων. 
Ο χορός εκτελείτο και από τις τρεις κατηγορίες αθλητών
(παιδιά, έφηβοι και άνδρες). Ο νικητής χορός έπαιρνε ως έπαθλο ένα βόδι. 
Οι χορευτές του κάθε χορού ήταν 24, ανά 12 σε δύο ηµισφαίρια, γυµνοί, µόνο µε περικεφαλαία και ασπίδα.
Επίσης από τις δέκα φυλές των Αθηνών, έπαιρναν µέρος σε αγώνα ευανδρία οι αντιπροσωπευτικότεροι σε σφρίγος και ωραίο ανάστηµα άνδρες.
 Η νικήτρια οµάδα έπαιρνε ως έπαθλο ένα βόδι και ασπίδες. Στο διαγωνισµό ευανδρίας,υπαγόταν και ο αγών αλλοφόρων, όπου κάθε φυλή παρουσίαζε τους θαλερώτερους γέροντες, οι οποίοι µετά την ανάδειξη τους ως νικητών,κρατώντας κλάδους ελιάς, έπαιρναν µέρος και στη µεγάλη ποµπή των Παναθηναίων.
Η λαµπαδηδροµία ήταν δρόµος ανδρών που κρατούσαν αναµµένες λαµπάδες.
Την επιµέλεια της λαµπαδηδροµίας αναλάµβαναν οι φυλές και ως βραβείο έπαιρναν «νικητήριο» η φυλή και «άθλον» ο νικητής. 
Η λαµπαδηδροµία ήταν αγώνισµα µεταφοράς πυρσού, ο οποίος προερχόταν από το τελετουργικό άναµα
της πυράς βωµού και από την ποµπή µεταφοράς του φωτός για την τέλεση θυσιών. 
Στα Παναθήναια έτρεχαν δέκα οµάδες λαµπαδηδρόµων, τοποθετηµένοι κατά διαστήµατα, µεταβιβάζοντας τη λαµπάδα ο ένας στον άλλο και επιδίωκαν να φέρουν πρώτοι τη φλόγα στο βωµό χωρίς να σβήσει η λαµπάδα. Το έπαθλο ήταν κοινό για την νικήτρια οµάδα.
Οι λαµπαδηδροµίες µπορούσαν επίσης να γίνουν νύκτα ή οι λαµπαδηδρόµοι να ήταν έφιπποι. Η λαµπαδηδροµία των Παναθηναίων, γινόταν την εσπέρα της 27ης Εκατοµβαιώνος και οι αγωνιστές ξεκινούσαν απ’ το βωµό του Προµηθέως που βρισκόταν στην Ακαδηµία και τερµάτιζαν στη πόλη των Αθηνών. 
Επίσης τη νύχτα της 27ης προς την 28η του µηνός διεξαγόταν η «πανυχίς», που ήταν παιάνας προς τιµή της Θεάς, από χορωδία παρθένων της Αθήνας.
Τέλος τα αγωνίσµατα έκλειναν µε τη «Νεών άµιλλα» που ήταν διαγωνισµός πλοίων, ιστιοπλοϊκοί αγώνες και λεµβοδροµίες, οι οποίες γίνονταν την 29η του µηνός, στην είσοδο του λιµένος Πειραιώς, στον τάφο του Θεµιστοκλέους.
Οι ιεροπραξίες των Παναθηναίων διεξάγονταν την 28η του µηνός. Ο κύριος σκοπός του τελετουργικού τούτου µέρους, ήταν η επίσηµη ποµπή και η προσφορά του υφανθέντος πέπλου για την επένδυση του ξοάνου της Θεάς, καθώς
επίσης και θυσίες και δεήσεις, προς έκφραση της ευγνωµοσύνης των Αθηναίων για την προστασία της πόλεως απ’ τη Θεά. 
Η ύφανση του πέπλου γινόταν επί εννέα µήνες – από το µήνα Πυανεψιώνα – από οµάδα γυναικών. Η οµάδα αυτή
περιελάµβανε την Ιέρεια της Θεάς, δύο από τις τέσσερεις αρρηφόρους και από πολλές βοηθούς που λέγονταν «εργαστίναι».
Ο πέπλος δεν ήταν απλό κάλυµµα, αλλά µάλλινο φόρεµα κίτρινου χρώµατος,κοσµηµένο µε χρυσοκέντητες σκηνές, που απεικόνιζαν τη Θεά να αγωνίζεται δίπλα στο Δία, εναντίον των Γιγάντων.
 Η ποµπή συγκεντρωνόταν στο «Λευκόριον», περιοχή µεταξύ του έξω και έσω Κεραµεικού, µε την ανατολή του ηλίου.
 Την ποµπή αποτελούσαν οι άρχοντες, οι στρατιωτικοί, οι ταµίες του Ναού της Θεάς, οι ποµπείς που οδηγούσαν τα προς θυσία ζώα, οι κανηφόροι, δηλαδή κόρες που έφεραν στο κεφάλι τους ιερά κάνιστρα, οι υδροφόροι, οι διφροφόροι
που µετέφεραν τα καθίσµατα, οι θεωροί των άλλων πόλεων και οι θαλλοφόροι γέροντες που κρατούσαν κλάδους ελιάς.
Τοποθετούσαν τον πέπλο σε άρµα που είχε σχήµα πλοίου, το οποίο είχε ιστό, πάνω στον οποίο έδενα τον πέπλο, ενώ το άρµα έσερναν άλογα. 
Η ποµπή δια του διπύλου ερχόταν στο δρόµο που οδηγούσε στην αγορά, όπου οι ιππείς έκαναν παρέλαση και τιµούσαν τους εκεί βωµούς. Η ποµπή έφτανε στο Ελευσίνιον, το ιερό όπου γινόταν η πρώτη µύηση των Ελευσινίων Μυστηρίων, το οποίο βρισκόταν δυτικά της εισόδου της Ακροπόλεως. Ακολούθως πλησίαζε το πελασγικό τείχος και έφτανε στο χώρο προ των Προπυλαίων της Ακροπόλεως, χωρίς όµως το πλοίο –σχήµα άρµα- το οποίο αφηνόταν κοντά στον Άρειο Πάγο, και χωρίς τα άλογα. 
Μόλις γινόταν η άνοδος της ποµπής στην Ακρόπολη, γινόταν
και η παράδοση του πέπλου και ακολουθούσαν οι θυσίες.
 Η παράδοση του πέπλου γινόταν στην Ιέρεια της Αθηνάς Πολιάδος από τον ταµία του ιερού της Θεάς, οποίος περιστοιχιζόταν από οµάδα εργαστίνων. 
Η παράδοση του πέπλου γινόταν µπροστά στο ξόανο της Θεάς µέσα στον Παρθενώνα.
Μετά την παράδοση άρχιζαν οι θυσίες των ζώων τα οποία έφερναν οι ποµπείς, ενώ ζώα προς θυσία πρόσφεραν και οι θεωροί των άλλων πόλεων. Οι θυσίες προσφέρονταν πρώτα στην Αθηνά Υγεία και µετά στο βωµό της Αθηνάς Πολιάδος, ενώ ένα από τα ωραιότερα ζώα θυσιαζόταν στο βωµό της Απτέρου Νίκης. 
Την ώρα που ψήνονταν τα ζώα, ο Κήρυξ ευχόταν υπέρ της σωτηρίας και υγείας της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Μετά τη θυσία, τα κρέατα διανέµονταν στους πανηγυριστές.
Τέλος γίνονταν αγώνες ευανδρίας, οµαδικού χαρακτήρος, όπου απαγορευόταν η συµµετοχή ξένων. Οι έφηβοι έκαναν παρέλαση σε οµάδες και το έπαθλο – που ήταν οµαδικό – ήταν βόδι ή ασπίδες.

ΠΑΝΔΙΑ, ΠΕΛΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΣΙΑ
Τα Πάνδια, τα Πελώρια και τα Πληρόσια ήταν γιορτές προς τιµή του Διός.
Στα Πάνδια γιορτάζονταν στην Αθήνα το µήνα Ελαφηβολιώνος προς τιµή τουΔιός Πανδίου. Η ίδρυση της γιορτής, σύµφωνα µε την παράδοση, αποδίδεται στον Πανδίονα, ο οποίος ήταν βασιλιάς της Αθήνας και αρχηγέτης της Πανδιονίδος φυλής.
Τα Πελώρια ήταν γιορτή των Θεσσαλών, προς τιµή του Πελωρίου Διός και σε ανάµνηση της διαρροής των λιµναζόντων νερών στα Τέµπη προς τον Πηνειό από σεισµό, µε αποτέλεσµα να γίνει η περιοχή εύφορη. Η γιορτή περιελάµβανε συµπόσιο, όπου κάθονταν σε κοινά τραπέζια όλοι, οι πολίτες, οι δούλοι και οι ξένοι.
Τέλος τα Πληρόσια, γιορτάζονταν στην Αθήνα την 5η του µηνός Ποσειδώνος και περιελάµβαναν θυσίες.

ΠΑΝΙΩΝΙΑ, ΠΟΣΕΙΔΕΑ, ΤΑΥΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΡΨΙΑ
Αυτές οι τέσσερεις γιορτές ήταν αφιερωµένες στον Ποσειδώνα.
Συγκεκριµένα τα Πανιώνια, ήταν Ιωνική γιορτή και τελούνταν στο Πανιώνιον της Πριήνης. Τα Πανιώνια ήταν γιορτή που περιελάµβανε θυσίες και θεσµοθετήθηκε από το Νειλέα, οικιστή της Μιλήτου, ενώ Πανιώνια γιορτάζονταν και στη Σµύρνη όπου η γιορτή περιελάµβανε και αγώνες.
Τα Αθηναϊκά Ποσείδεα γιορτάζονταν την 8η του µηνός Ερµαίου και περιελάµβανε θυσίες ταύρων προς τιµή του Θεού.
Τα Ταύρεια ήταν γιορτή των Θεσσαλών την 8η του µηνός Ερµαίου και περιελάµβανε θυσίες ταύρων προς τιµή του Θεού.
Τα Ταυροκαθάρψια γιορτάζονταν και αυτά στη Θεσσαλία προς τιµή του Θεού,
ενώ ταυροκαθάρψια γιορτάζονταν και στη Σµύρνη, την Τίρυνθα και την Κρήτη.
Στα Ταυροκαθάρψια στη Κρήτη τέσσερεις άνδρες – και γυναίκες- κρατούσαν ξύλινα ρόπαλα και, τριγυρίζοντας τον ταύρο, ένας από αυτούς προσπαθούσε να ανέβει στη ράχη του ζώου και κρατώντας τα κέρατα του εκτελούσε διάφορες
ακροβατικές ασκήσεις.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ
Τα Προµήθεια ήταν αθηναϊκή γιορτή προς τιµή του Προµηθέως, σε ανάµνηση της ευεργεσίας του προς την ανθρωπότητα και δείγµα ευγνωµοσύνης προς αυτόν.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής φερόταν άσβεστο πυρ από τον Κεραµεικό στην Ακρόπολη.

ΠΥΑΝΕΨΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΕΙΤΝΙΑ
Γιορτές προς τιµή του Απόλλωνος στην Αθήνα την 7η των µηνών Πυανεψιώνος και Μεταγειτνιώνος αντίστοιχα.
Η ονοµασία της γιορτής των Πυανεψίων προέρχεται από τη λέξη πύανος, δηλαδή Κύαµος, επειδή την ηµέρα εκείνη οι θρησκευτές έτρωγαν κυάµους,όσπρια και λαχανικά, µέρος των οποίων πρόσφεραν στον Απόλλωνα.
Μετά ακολουθούσαν ευχαριστίες προς το Θεό για την αφθονία των καρπών.
 Η γιορτή συνεχιζόταν µε την µεταφορά της «ειρεσιώνης», που ήταν κλάδος ελιάς, ο οποίος στολιζόταν µε τους πρώτους εµφανιζόµενους φθινοπωρινούς καρπούς,
εκτός του αχλαδιού και του µήλου.
 Ήταν σύµβολο ευφορίας και ήταν αφιερωµένο στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες.
Οι ιερείς κρεµούσαν την «ειρεσιώνη» στις θύρες των Ναών, για να ευχαριστήσουν τους Θεούς για τη γονιµότητα και για να τους παρακαλέσουν να είναι παρόµοια και στο επόµενο έτος. Η «ειρεσιώνη» προς τιµή της Αθηνάς, κατατίθετο στην Ακρόπολη και κοβόταν από τις Ιερές ελιές της Ακαδηµίας κατά τα Παναθήναια και ανεβιβάζετο πανηγυρικώς στη Ακρόπολη, ενώ συγχρόνως ψάλλονταν και ύµνοι.
 Επίσης περιφέρονταν στην πόλη «αµφιθαλείς», δηλαδή
παιδιά που είχαν στη ζωή και τους δύο γονείς, τα οποία κρατούσαν «ειρεσιώνη» και την κρεµούσαν άνω της θύρας των οικιών τους, όπου και έµενε εκεί µέχρι την ίδια µέρα του νέου έτους οπότε, αφού τοποθετούσαν τη νέα, κατέβαζαν την
παλιά και την έκαιγαν.
Τα Μεταγείτνια γιορτάζονταν προς τιµή του Απόλλωνος Μεταγειτνίου, που παραστέκει στις σχέσεις µε τους γείτονες και στις µετοικεσίες.

ΠΥΘΙΑ
Τα Πύθεια γιορτάζονταν από την 7η ως την 11η του µηνός Ηρακλείου προς τιµή του Πύθιου Απόλλωνος, στο ιερό που λεγόταν «Πυθώς», στους Δελφούς ανά πενταετία.
Η εκτέλεση των Πυθικών αγώνων άρχιζε και έληγε µε διάφορες ιεροπραξίες.
Αυτή της ενάρξεως ήταν επιβλητική και περιελάµβανε επίσηµη ποµπή που αποτελείτο από την Αµφικτυονία µε τις ιερές θεωρίες της, από αντιπροσώπους των διαφόρων πόλεων και θρησκευτές και τέλος, από τα σφάγια που οδηγούντο για τη µεγάλη θυσία. Η ποµπή µετέβαινε σε παράταξη, µέσω της Ιεράς Οδού, στον ναό του Απόλλωνος, στο βωµό του οποίου αναπέµπονταν δεήσεις και προσφέρονταν θυσίες.
Το πρόγραµµα των Πυθίων, περιελάµβανε µουσικό αγώνα κιθαρωδίας, ο οποίος ήταν επικολυρική ραψωδία που συνοδευόταν µε κιθάρα. Το θέµα του ήταν η νίκη του Απόλλωνος κατά του Πύθωνος και ο υψίφωνος κιθαρωδός ήταν ντυµένος µε µεγαλοπρέπεια. Ο µουσικός αγών περιελάµβανε ακόµη τον «αυλητικό», µουσική σύνθεση που εκτελείτο µόνο από αυλητή και την «αυλωδία», άσµα µε τη συνοδεία αυλού.
Στην αυλωδία, µετείχαν ο τραγουδιστής (αυλωδός) και ο αυλητής, ενώ το θέµα ήταν πάλι η εξύµνηση της πάλης του Απόλλωνος µε τον Πύθωνα. Η µουσική του ήταν περιγραφική και µιµητική, ενώ διαιρείτο σε πέντε µέρη. Το πρώτο µέρος
λεγόταν «πείρα» και περιέγραφε την προετοιµασία του Θεού προς πάλη. Το δεύτερο λεγόταν «κατακελευσµός» και περιέγραφε την πρόκληση του Θεού προς τον Πύθωνα. Το τρίτο µέρος λεγόταν «ιαµβικό» και περιέγραφε τον αγώνα και
την αγωνία του Πύθωνος. Το τέταρτο λεγόταν «σπονδείον» και εξυµνούσε τη νίκη του Απόλλωνος. Το πέµπτο λεγόταν «καταχόρευσις» και ήταν ο νικητήριος παιάν, το θριαµβευτικό άσµα του Θεού.
Επίσης τα Πύθια περιελάµβαναν ποιητικούς, δραµατικούς, γυµνικούς και ιππικούς αγώνες. Το πρόγραµµα των Πυθικών αγώνων διεξαγόταν ως εξής :

Την πρώτη µέρα ο µουσικός αγών, την δεύτερη, τρίτη και τέταρτη οι γυµνικοί και την Πέµπτη οι ιππικοί αγώνες.
Όλοι οι γυµνικοί αγώνες διεξάγονταν στο στάδιο και προ της ενάρξεως των αγώνων, οι αθλητές πρόσφεραν θυσία στον ήρωα Εύδροµο, στο Ιερό κοντά στο στάδιο. Το έπαθλο των αγώνων ήταν στεφάνι από κλάδο δάφνης, τον οποίο έκοβε
από την Ιερά Δάφνη της κοιλάδος των Τεµπών «αµφιθαλής παίς». Ο Πυθιονίκης είχε το δικαίωµα να εγείρει στους Δελφούς το άγαλµά του, σε ανάµνηση του θριάµβου του.

ΣΑΡΩΝΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΥΑΤΕΙΑ
Τα Σαρώνια και τα Καρυάτεια ήταν γιορτές προς τιµή της Αρτέµιδος. Τα Σαρώνια γιορτάζονταν προς τιµή της Σαρωνίας Αρτέµιδος στην Τροιζήνα στο Ιερό της, που βρισκόταν κοντά στα τέλµατα της Φοιβαίας λίµνης.
Τα Καρυάτεια ήταν αγροτική γιορτή προς τιµή της Καρυάτιδος Αρτέµιδος στις Καρνές της Λακωνίας και η γιορτή περιελάµβανε χορούς παρθένων.

ΣΕΠΤΗΡΙΑ,ΣΩΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΥΜΕΝΙΑ
Τα Σεπτήρια, τα Σωτήρια και τα Ευµένια ήταν γιορτές των Δελφών προς τιµή του Απόλλωνος.
Τα Σεπτήρια γιορτάζονταν κάθε εννέα έτη σε ανάµνηση του αγώνος µεταξύ του Απόλλωνος και Πύθωνος. Οι θρησκευτές κατασκεύαζαν οµοίωµα της καλύβας του Πύθωνος και, αφού εκτελούσαν ανάπαράστση του αγώνος, έκαιγαν την καλύβα µε δάδες χωρίς να µιλά κανείς. 
Στη συνέχεια ο υποδυόµενος τον Απόλλωνα πήγαινε µε τους συνοδούς του στα Τέµπη για να καθαρθεί από τον φόνο.
 Από εκεί έπαιρνε την Ιερά Δάφνη την οποία µετέφερε στους δελφούς µε ποµπή.
Τα Σωτήρια γιορτάζονταν προς τιµή του Πυθίου Απόλλωνος άλλα και του Διός Σωτήρος σε ανάµνηση της σωτηρίας της Ελλάδος από την επιδροµή των Γαλατών το 279 της αρχαίας χρονολόγησης. Η γιορτή περιελάµβανε αγώνες γυµνικούς, µουσικούς και ιππικούς.
Τέλος τα Ευµένια περιελάµβαναν λαµπαδηδροµία απ’ το Γυµνάσιο ως το βωµότου Θεού.

ΣΚΙΡΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΕΝ ΟΙΚΟΙΣ
Τα Σκιροφόρια γιορτάζονταν προς τιµή της Αθηνάς Σκιράδος (στην οποία ήταν αφιερωµένος ολόκληρος ο µήνας) της Δήµητρος, της Περσεφόνης και του Ποσειδώνος Φυταλµίου την 12η του µηνός Σκιροφοριώνος.
Η γιορτή περιελάµβανε ποµπή, µε την οποία γινόταν περιφορά του «σκιαδείου» της Θεάς, το οποίο προστάτευε τους αγρούς και την πόλη από το θερινό καύσωνα και εξασφάλιζε έτσι την ευφορία της γης.
Εκτός του σκιαδείου οι θρησκευτές µετέφεραν και το «κώδειον» του Μειλιχίου Διός, δηλαδή το δέρµα κριού που είχε θυσιαστεί στο όνοµα του, για να εξασφαλιστεί και τούτου και των άλλων Θεώ η ευµένεια υπέρ της πόλεως προς
αποτροπή του υπερβολικού καύσωνος και των ζηµιών στην παραγωγή.
Η ποµπή ξεκινούσε από την Ακρόπολη και κατέληγε στο προάστειο των Αθηνών που λεγόταν Σκίρο και βρισκόταν στην Ιερά Οδό.
Η «Ειρήνη εν οίκοις» γιορταζόταν την 16η του µηνός Εκατοµβαιώνος και περιελάµβανε προσφορές καρπών και ανθέων στη Θεά Αθηνά για να παρέχει ειρήνη και ευτυχία στην οικία.

ΣΩΣΙΠΟΛΕΙΑ
Τα Σωσιπόλεια ήταν γιορτές προς τµή του Διός στη Μαγνησία του Μαιάνδρου την εποχή του θερισµού. 
Οι θρησκευτές καθιέρωναν έναν ταύρο µε λαµπρές
τελετές στην αρχή της σποράς και η καθιέρωση αυτή του ταύρου είχε την ονοµασία «Ανάδειξις¨. 
Στην συνέχεια θυσίαζαν το ζώο και οργάνωναν συµπόσιο
όπου έτρωγε όλη η πόλη το θυσιασµένο Ιέρειο, ενώ πριν τη θυσία κατά την διάρκεια της επίκλησης του Διός ο Κήρυκας έκανε ευχές για την ευηµέρια της πόλεως.

ΤΙΘΕΝΙΔΑ ή ΤΙΘΗΝΙΔΑ
Γιορτή των Σπαρτιατισσών στις Αµύκλες, προς τιµή της Κορυθαλίας Αρτέµιδος. Σύµφωνα µε την τοπική παράδοση, η Κορυθαλία Άρτεµις ήταν τροφός του Διονύσου και γι’ αυτό η γιορτή ανήκε στις τροφούς των παιδιών (τιθήναι). Η γιορτή περιελάµβανε θυσία χοίρων, κύκλιους χορούς, ηδονικά
άσµατα, φαλλοφορία από γυναίκες προσωπιδοφόρους (Κορυθάλια) και συµπόσια. 
Η γιορτή κορυφωνόταν, µε την παρουσίαση των αρσενικών παιδιών των Σπαρτιατών από τις τροφούς τους, µπροστά στο άγαλµα της Θεάς και στην Αρχιέρεια της για να τα ευλογήσει στο όνοµα της Αρτέµιδος.




Πηγή:http://www.inout.gr/showthread.php?t=34255
















































































ShareThis